ยาคุม เป็นยาที่มีผลต่อระบบสืบพันธุ์ของผู้หญิง ช่วยให้ตั้งครรภ์ได้ยากขึ้น ดังนั้นจึงควรเลือกประเภทยาคุมให้เหมาะสม และกินยาคุมให้ถูกต้อง เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ตามที่ต้องการ
ในปัจจุบัน การดูแลสุขภาพเป็นเรื่องที่ต้องใส่ใจ โดยเฉพาะสาววัยรุ่นที่กำลังเริ่มต้นชีวิตเพศสัมพันธ์ หรือผู้หญิงวัยทำงานที่ต้องการวางแผนครอบครัว จึงจำเป็นต้องใช้ตัวช่วยสำคัญอย่างยาคุมกำเนิด เพราะนอกจากจะช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ที่ไม่ต้องการแล้ว ยังมีประโยชน์อีกมากมาย
แล้วรู้หรือไม่ว่า ยาคุมกำเนิดเม็ดเล็ก ๆ ทำงานอย่างไร กินยาคุมหลังมีเพศสัมพัน ได้ไหม เริ่มกินยาคุมตอนไหน กินยาคุมตอนไหน? ในบทความนี้ จะพาไปเจาะลึกทุกเรื่องเกี่ยวกับยาคุม ตั้งแต่ประเภทต่าง ๆ กลไกการทำงาน ผลข้างเคียง ไปจนถึงวิธีเลือกใช้ที่ถูกต้อง เพื่อให้สามารถกินยาคุมได้อย่างมั่นใจ
ยาคุม เป็นยาที่ผู้หญิงส่วนใหญ่รู้จักและนิยมใช้กันอย่างแพร่หลาย เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ที่ไม่ต้องการ โดยยาคุมกำเนิดจะเข้าไปมีผลต่อระบบสืบพันธุ์ของผู้หญิง ทำให้การตั้งครรภ์เป็นไปได้ยากขึ้น แล้วยาคุมช่วยอะไร โดยปกติแล้ว ยาคุมกำเนิดส่วนใหญ่ประกอบด้วยฮอร์โมนเพศหญิง 2 ชนิด คือ เอสโตรเจน และโปรเจสเตอโรน ซึ่งฮอร์โมนเหล่านี้จะเข้าไปทำงานในร่างกายเพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ได้หลายวิธี ดังนี้
ข้อดีของการใช้ยาคุมกำเนิด คือ
แล้วควรจะเลือกยาคุมแบบไหนดี โดยยาคุมกำเนิดแบ่งออกเป็นหลายประเภท โดยแต่ละประเภทจะมีวิธีการทำงานและความเหมาะสมแตกต่างกัน โดยสามารถแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่
ยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม (Combined Pill) เป็นยาคุมกำเนิดที่ประกอบด้วยฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรน ซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศหญิงทั้งคู่ โดยมีวิธีการทำงาน คือ
เมื่อกินยาคุมอย่างถูกต้องและสม่ำเสมอ จะมีประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์สูงมาก ถือเป็นหนึ่งในวิธีคุมกำเนิดที่มีประสิทธิภาพสูงสุด นอกจากนี้ ยังมีข้อดีอื่น ๆ ได้แก่ ช่วยให้ประจำเดือนมาเป็นปกติ, ลดอาการปวดประจำเดือน, ลดความเสี่ยงในการเกิดโรคบางชนิด เช่น มะเร็งรังไข่ และช่วยลดสิว แต่อาจจะมีผลข้างเคียง เช่น คลื่นไส้ อาเจียน วิงเวียน หน้าอกอึดอัด น้ำหนักขึ้น ต้องรับประทานอย่างสม่ำเสมอทุกวัน และไม่เหมาะสำหรับผู้ที่มีโรคประจำตัวบางชนิด เช่น โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง
ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนเดี่ยว (Progesterone Pill) เป็นยาคุมกำเนิดที่มีเพียงฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน โดยมีวิธีการทำงาน ทำงานคล้ายกับยาคุมฮอร์โมนรวม แต่เน้นไปที่การทำให้มูกปากมดลูกเหนียวข้น และทำให้ผนังมดลูกบางลง ประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์อาจจะต่ำกว่ายาคุมฮอร์โมนรวมเล็กน้อย แต่ก็ยังถือว่าสูง
ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนเดี่ยวมีข้อดี คือ เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่สามารถรับประทานฮอร์โมนเอสโตรเจนได้ เช่น ผู้ที่ให้นมบุตร หรือมีประวัติเลือดออกผิดปกติ อีกทั้งยังมีผลข้างเคียงน้อยกว่ายาคุมฮอร์โมนรวม แต่ก็อาจจะทำให้ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ หรือเลือดออกกะปริดกะปรอย
ยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน เป็นยาที่ใช้รับประทานหลังมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกัน หรืออุปกรณ์คุมกำเนิดผิดพลาด จะยับยั้งการตกไข่ หรือป้องกันไม่ให้ไข่ที่ปฏิสนธิฝังตัว ทั้งนี้ ประสิทธิภาพขึ้นอยู่กับระยะเวลาที่รับประทานหลังมีเพศสัมพันธ์ ยิ่งรับประทานเร็วเท่าไหร่ ประสิทธิภาพก็จะยิ่งสูงขึ้น แต่โดยทั่วไปจะลดความเสี่ยงในการตั้งครรภ์ได้ประมาณ 75%
ยาคุมกำเนิดมีข้อดี คือ ช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ในกรณีฉุกเฉิน แต่ก็ไม่ใช่วิธีคุมกำเนิดประจำวัน อีกทั้งยังอาจจะมีผลข้างเคียง เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง และที่สำคัญ ไม่ควรใช้เป็นวิธีคุมกำเนิดประจำ เพราะอาจส่งผลต่อฮอร์โมนในร่างกายได้
หลายคำถามที่หลายคนมักสงสัย คือ ยาคุมกินยังไง และ ยาคุมกินตอนไหน โดยการวิธีกินยาคุมกำเนิดให้ได้ผลดีนั้น จำเป็นต้องทำตามคำแนะนำหรือวิธีกินยาคุม 28 เม็ดของแพทย์หรือเภสัชกรอย่างเคร่งครัด รวมถึงการรับประทานยาคุมรายเดือนอย่างสม่ำเสมอในเวลาที่กำหนด ซึ่งวิธีกินยาคุมโดยทั่วไป คือ
สิ่งที่ควรระวังขณะกินยาคุม คือ
การกินยาคุมกำเนิดนั้น ถึงแม้จะมีประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดสูง แต่ก็อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงยาคุม28เม็ดได้ในบางราย ซึ่งผลข้างเคียงเหล่านี้ มักจะหายไปเองภายใน 2 - 3 เดือนแรกที่เริ่มรับประทานยา แต่หากอาการยังคงอยู่หรือรุนแรงขึ้น ควรปรึกษาแพทย์ทันที โดยผลข้างเคียงยาคุมที่พบบ่อย ได้แก่
นอกจากนี้ ยังมีอาการแพ้ยาคุมที่รุนแรงแต่พบได้น้อย คือ ลิ่มเลือดอุดตัน อาจเกิดขึ้นที่ขา ปอด หรือสมอง, โรคหัวใจ หรือ โรคหลอดเลือดสมอง
ยาคุม เป็นยาที่ใช้ป้องกันการตั้งครรภ์ที่ไม่ต้องการ โดยยาคุมกำเนิดจะเข้าไปมีผลต่อระบบสืบพันธุ์ของผู้หญิง ทำให้การตั้งครรภ์เป็นไปได้ยากขึ้น แบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ ชนิดฮอร์โมนรวม, ชนิดฮอร์โมนเดี่ยว และยาคุมกำเนิด ซึ่งในการเลือกใช้ยาคุมกำเนิดขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น สุขภาพ สุขภาพทางเพศ และไลฟ์สไตล์ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเพื่อให้คำแนะนำที่เหมาะสมกับแต่ละบุคคล และเพื่อลดโอกาสการเกิดผลข้างเคียงยาคุม
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที
