ปลาร้าการ์ตูน เป็นชื่อโครงการ ที่อ่าน อาจารย์พรรณา ผิวเผือก ได้ตั้งขึ้น ที่ตั้งชื่อนี้ขึ้นมาก็เพราะ พวกเราจะไปจัดตั้งโครงการสอนเยาวชนให้วาดหนังสือการ์ตูนที่จังหวัดมุกดาหาร อาจารย์พรรณาเลยตั้งชื่อให้ เด็กสุพรรณเป็น การ์ตูน และตั้งชื่อให้เด็กมุกดาหาร เป็นปลาร้า รวมแล้วได้ว่า ปลาร้าการ์ตูน
เดินทางหนึ่งคืนเต็มๆ ไปถึงจังหวัดมุกดาหารรุ่งเช้า พอไปถึงก็ได้รับการต้อนรับจากชาวมุกดาหารเป็นอย่างดี สัมผัสได้ถึงบรรยากาศอีสานได้อย่างเต็มปอดเลยก็ว่าได้ รู้สึกสดชื่นมากๆๆๆๆๆๆๆ กิจกรรมเราก็ได้เริ่มขึ้น แนะนำทำความรู้จักกับปลาร้า ซึ่ง การ์ตูนไปถึงแรกๆ ฟังไม่ค่อยจะออกว่าปลาร้าพูดอะไร สำเนียงแตกต่างจากสุพรรณมากๆ อย่างน้อยก็ได้คำพูดกลับมาคำหนึ่ง บักนัด ซึ่งตอนแรกก็งงเหมือนกัน ในที่สุดก็แปลว่า สับปะรด
น้องๆเริ่มฝึกวาดรูปการ์ตูน หัดเขียนโครงร่าง ฝึกวาด และที่สำคัญ น้องๆจะได้ทักษะในการอ่านไปในตัวด้วย เมื่อน้องๆทำหนังสือการ์ตูนเหนื่อยล้าแล้ว พวกเราก็จะมีกิจกรรมนันทนาการให้น้องๆเล่น สร้างความผูกพันให้กันเป็นอย่างมาก
กิจกรรมที่พวกเราประทับใจก็คือ การทำปลาร้า คุณครูและน้องๆจังหวัดมุกดาหาร สอนวิธีการทำปลาร้า ตัวหนูเองมีหน้าที่ปลอกหัวหอม ถึงกับ ปลอกไปน้ำตาไหลไป โดยแซวตลอดว่า ให้ปลอกหัวหอมแค่นี้ต้องร้องไห้ด้วยหรือ เมื่อปลาร้าออกมาสำเร็จรูปแล้วก็รู้สึกภาคภูมิใจ เป็นอย่างมาก เนื่องจากไม่เคยทำปลาร้า คุณครูให้ชิม ตอนแรกก็ไม่กล้าชิม เพราะไม่เคยกินปลาร้า และในที่สุด ก็ไม่ได้ชิมอยู่ดี เนื่องจากใจไม่กล้าพอ ยังนึกเสียดายอยู่เลย ในชีวิตน่าจะลองสักครั้ง
ไหนๆก็ไปมุกดาหารทั้งที ก็เลยแวะไปนมัสการพระธาตุพนม กราบขอพรกันยกใหญ่ เขาว่ากันว่า ใครมาบนอะไรไว้จะได้ตามที่บนไว้ ศักดิ์สิทธิ์มากๆ ( อาจารย์เลยสะกิดมาว่า ห้ามบนนะ ขอพรได้อย่างเดียว เพราะถ้าใครบนแล้วคำที่บนเป็นจริง ครูไม่พามาแก้บนนะ)เพราะฉะนั้น ก็กราบขอพรกันไป
พอถึงวันอำลาต้องจากปลาร้ากับถิ่นการ์ตูน น้ำตาก็ไหลออกมา ทั้งปลาร้าทั้งการ์ตูนร่ำไห้ออกมา จับมือ กอดคอกันอย่างเหนี่ยวแน่น แน่นยิ่งกว่าข้าวเหนียวในกระติ๊บซะอีก แต่ด้วยหน้าที่และวันเวลา เราก็ต้องจากกัน แต่ก็จะไม่ลืมความผูกพัน และ ภาพความทรงจำที่ดี ที่การ์ตูนและปลาร้าได้สร้างมาด้วยกันอย่างแน่นอน
หนังสือการ์ตูนที่ปลาร้าได้ทำ ก็เป็นอีกหนึ่งชิ้นงานที่พวกเราประทับใจ เนื่องจากน้องๆมีความตั้งใจที่จะเรียนรู้จริงๆ
วินาทีแห่งความสุขก็ได้จบลงด้วยการจากลา เหลือเพียงคำสัญญาที่จะกลับมาหากัน พร้อมกับความความทรงจำที่ดียืนนาน