หัวหน้า อำนาจ ความองอาจ
วิกูล โพธิ์นาง
๖ มิถุนายน ๒๕๕๐
ถ้าอำนาจมีนิยามว่า เป็นความสามารถในการกำหนดให้ผู้อื่นเป็นหรือกระทำตามความต้องการของตนเอง แม้ว่าผู้อื่นจะขัดขืนก็ตาม ผู้ใดมีอำนาจและใช้อำนาจไปเพื่อสร้างสรรค์นั้นเป็นการใช้อำนาจในฝ่ายของกุศลธรรม แต่ถ้าใช้อำนาจไปเพื่อสนองต่อกิเลสของตนเองและพวกพ้องส่วนนี้เป็นการใช้อำนาจในทางอกุศลธรรม
ทั้งกุศลธรรมและอกุศลธรรม แห่งการใช้อำนาจนั้นเราสามารถรับรู้และเห็นได้ซึ่งๆหน้า สิ่งที่รู้สิ่งที่เห็นย่อมมีทางแก้ไข รู้ว่าผู้ใดใช้อำนาจทางดีผู้ใดใช้อำนาจทางร้ายเมื่อรู้ก็หลีกเลี่ยงหรือเข้าหาได้ตามที่ประสงค์ซึ่งขึ้นอยู่กับภูมิหลังของแต่ละคนไป
แต่ผู้มีอำนาจที่น่ากลัวคือ มีอำนาจแต่ไม่ใช้อำนาจ ทั้งที่เป็นสิทธิหน้าที่อยู่ภายในระเบียบกฎเกณฑ์แม้แต่กฎหมายยอมรับก็ไม่นำอำนาจมาใช้ โดยปล่อยให้เหตุการณ์ผ่านไปตามแรงเฉื่อยของเรื่องที่เกิดขึ้นเอง คงจะถือคติที่ว่า พูดไปสองไผเบี้ย นิ่งเสียตำลึงทอง หรือ ใช้ความสงบ สยบความเคลื่อนไหว เมื่อคิดอย่างนั้นขอเพิ่มให้อีก กว่าถั่วจะสุก งาก็ไหม คงจะเข้ากันได้ดี
มีอำนาจแต่ไม่ใช้ก็ไร้ค่า เป็นเหตุให้องค์การเสียโอกาสพัฒนา คนในองค์การขาดทุนชีวิตเพราะเสียโอกาสที่จะพัฒนาตนเช่นกัน เมื่อนับเป็นปริมาณมากกว่าผู้มีอำนาจหลายเท่า บรรยากาศแบบนั้นทุกคนจะอยู่อย่างอกสั่นขวัญแขวนขาดกำลังใจ ก็ด้วยว่าไม่มีใครนำอำนาจมาพิจารณาสิ่งถูกสิ่งผิดให้คุณให้โทษตามควรแก่เหตุ
หลายๆองค์การ โดยเฉพาะผู้อยู่ในตำแหน่งหัวหน้าที่มีโอกาสใช้อำนาจแต่ไม่ใช้นั้นเป็นเพราะอะไร ก็เพราะมีแต่ไม่ใช้หรือไม่กล้าใช้นั่นเอง บ่อยครั้งที่ผู้เป็นลูกน้องกล่าวว่า คุยกับหัวหน้าไม่เข้าใจ จะเข้าใจได้อย่างไร เมื่อเป็นคนเคยเก่ง เก่งเมื่ออดีตจากนั้นก็ไม่ได้ค้นคว้าพัฒนาตนเองเลย ไม่ฟัง ไม่คิด ไม่ถาม ไม่เขียน หัวใจนักปราชญ์แหว่งเว้า
โลกาภิวัฒน์เด็กรุ่นใหม่การศึกษาสูงขึ้น เรียนรู้มากขึ้นเข้ามาเป็นลูกน้องวัยวุฒิน้อยกว่า แต่คุณวุฒิสูงกว่ามาเจอหัวหน้าอัตตาสูงละก็คลื่นภาษาไม่ตรงกันแน่ จึงเป็นเหตุนำมาซึ่งความอึดอัดขัดแย้งแล้วแยกทางกลายเป็นทางใครทางคุณ เสียคนดีๆไปเยอะมาก
ไม่รู้จึงไม่กล้าถึงกล้าก็กล้าๆกลัวๆ เมื่อหัวหน้าไม่รู้ถูกหรือผิดไม่กล้าถามใครเพราะไม่รู้จะถามอย่างไร อำนาจมีจึงนำประยุกต์ใช้ไม่ได้เลย สุดท้ายกลายเป็นอำนาจที่ว่างเปล่าแบบนี้ก็เป็นความสูญเปล่าเช่นกัน
ปัญหานี้แก้ไขได้ถ้าหัวหน้าแบบที่ว่าไม่มีอัตตา โดยองค์การสอดส่องดูแล ยาที่ดีคือให้การศึกษาอบรม ปรับปรุงใหม่ดูซิว่าองค์การเราทำอะไร มีงานอะไร งานนั้นต้องใช้คนเท่าไร คุณวุฒิวัยวุฒิอะไรแล้วจัดสรรให้ได้ตามนั้น มีคนแล้วคนไม่เป็นไปตามที่ตั้งเป้าหมายไว้ก็เป็นหน้าที่ขององค์การแล้วที่จะเสริมเพิ่มให้ แต่ขอให้ใช้เส้นทางการฝึกอบรมที่เป็นวิชาการเหมาะแก่องค์การด้วย (
หัวหน้าดังที่กล่าวเรียนมาข้างต้นถ้าปรับตัวได้น่ารักนะ ที่ไม่น่ารักคือปรับตัวไม่ได้ประเภทนี้ต้องบอกว่าเป็นคนที่ ผิดปกติ หากความผิดปกติเกิดขึ้นที่ใดต่อให้หัวหน้างานสมบูรณ์แบบเก่งงาน เก่งคน ถ้าผิดปกติแล้วแก้คืนยากกว่าหัวหน้าที่ไม่กล้าเพราะไม่รู้อีกหลายเท่านักเพราะรู้ทุกอย่างแต่ผิดปกติ
ในองค์การต้องมีปกติ ( เช่น )
ปกติของผู้บริหาร บริหารจัดการทันโลกทันเหตุการณ์
ปกติของหัวหน้า รับนโยบายมาปฏิบัติ มีคุณธรรมจริยธรรม
ปกติของผู้ใต้บังคับบัญชา ปฏิบัติตามคำสั่งได้อย่างรอบคอบ
ถ้าในองค์การผิดปกติ ( เช่น )
ผู้บริหาร ตามโลกไม่ทันจัดการไม่เป็น เก่งแต่ธุรการงานเสมียน
หัวหน้างาน ไม่รับรู้นโยบาย อคติลำเอียง ทุจริตต่อองค์การ ผู้ใต้บังคับบัญชา ไม่รับคำสั่ง ไม่ศรัทธาหัวหน้า ระเบียบวินัยไม่สนใจ
หัวหน้าที่ปกติย่อมองอาจกล้าที่จะปฏิบัติหน้าที่โดยชอบธรรม หากเป็นหัวหน้าที่ไม่ปกติแม้จะเก่งสรรพวิชาย่อมปฏิบัติหน้าที่ได้ด้วยความเกรงกลัวไปวันๆนำมาซึ่งความไม่องอาจ ศรัทธาของมวลสมาชิกก็หดหายประสิทธิภาพประสิทธิผลของงานนั้นก็ต่ำลง ด้วยเคยทำผิดปกปิดเอาไว้เป็นวัวสันหลังหวะหรือปากว่าตาขยิบนั่นเอง
สูตรสำเร็จแห่งความองอาจคือศีล เพราะศีลหมายถึงปกติและความปกติของทุกคนทุกตำแหน่งงานคือ ศีล ๕
ศีลห้ามีด้วยกัน ๕ ข้อ ดังนี้
๑. เว้นจากการฆ่าสัตว์ตัดชีวิตทั้งปวง
๒. เว้นจากการลักทรัพย์ เอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้
๓. เว้นจากการประพฤติผิดในกามทั้งหลาย
๔. เว้นจากการพูดเท็จ คำหยาบ หรือพูดส่อเสียด
๕. เว้นจากการดื่มน้ำเมา อันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท
หากผู้ใดมีครบรับรอง ว่าจะยืนเดินนั่งนอนหลับสบาย ไม่เกรงภัยใดๆทั้งสิ้นงานที่ทำก็เป็นไปด้วยความเรียบร้อย ใช้อำนาจได้เต็มที่ องอาจเหนือใครไม่มีใครมาครอบงำได้แน่ เท่านี้ท่านก็จะเป็นส่วนหนึ่งของการบริหารแบบ ธรรมาภิบาล
ขอฝากไว้เป็นข้อสรุปด้วยพุทธศาสนสุภาษิต
ศีล เป็นเยี่ยมในโลก
( สีลํ โลเก อนุตฺตรํ )
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที
