คุณเคยได้ธรรมะสอนใจจากสังคมญี่ปุ่นไหม?

 (หมายเหตุ บทความนี้นำมาจากไดอารี่เก่าของผู้เขียน ที่เขียนเมื่อคืนวันขึ้นปีใหม่ ที่ญี่ปุ่น และภาพประกอบได้ถ่ายด้วยตนเองทั้งหมด)

ภาพ Meiji Jingu หรือ Meiji Shrine นั่นเอง
ในช่วงเวลาหลังเที่ยงคืนไปแล้วย่างเข้ีาปีใหม่
กับคนนับล้านในสายตาฉัน (จริง ๆ คงแค่ร่วมแสน)
แต่เป็นคลื่นมนุษย์ที่ไหลไม่หยุดทั้งคืน

วันนี้เป็นวันแรกของปี  แต่กว่าจะอัพโหลดบล็อกก็คงเข้าไปวันที่ ๒ แล้ว
ปีนี้มารับทุนวิจัยอยู่ญี่ปุ่นเลยจำต้องกัดฟันฝ่าลมหนาวออกไปสัมผัส
สภาพสังคมญี่ปุ่นแบบตัวต่อตัวจริง ๆ  เสียหน่อย ตอนเที่ยงคืนวันที่ ๓๑ ธค.
ไม่เช่นนั้นจะไม่ได้ชื่อว่ารับทุนวิจัยสายสังคมศาสตร์

เพราะจริง ๆ แล้ว  สาเหตุที่เขาให้ทุน  ก็เพราะว่า เขาต้องการให้ได้มาอยู่
ได้มาสัมผัสสังคมของเขาด้วยตนเองจริง ๆ นั่่นเอง  เพราะการอ่านหนังสือ
มากสักเพียงใดก็ไม่เท่ากับการได้มาเห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ได้สัมผัส
ได้ลิ้มรส ได้อยู่อาศัย ได้มีปฏิสัมพันธ์กับคนและสังคมที่่นี่ี่จริง ๆ

สิบปากว่า ไม่เท่าตาเห็น  สิบตาเห็นไม่เท่ามือคลำ  ทำนองนั้น

แต่สิ่งที่ได้เห็น  และสิ่งที่ได้สัมผัส  คือการเบียดเสียดกับผู้คน
ไม่ว่าจะเป็นตอนเที่ยงคืนที่่ศาลเจ้าเมจิ หรือตอนบ่ายอีกวัน
ที่วัดอาซะกุสะนั้น กลับทำให้รู้สึกเหมือนได้เข้าไปปฏิบัติธรรมอีกครั้ง
นั่นคือ มีอะไรให้ได้กำหนดและปลงสังเวชไม่น้อย

เพราะไม่ว่าจะมองไปทางใดก็ได้เห็นแต่ความเสื่อมไปของ
พระพุทธศาสนา หรือการเข้าถึงการฝึกปรือทางจิตวิญญาณ
ที่จะว่าไปแล้ว เคยเป็นจุดแข็งของญี่ปุ่นเมื่อหลายร้อยปีก่อน
ดังที่เราเคยได้อ่านกันในเรื่องราวร้อยพันของพระเซนและ
เหล่าซามูไร นักรบผู้กล้าทั้งหลาย

การไปวัด หรือ ศาลเจ้าในคืนปีใหม่ ได้กลายเป็นเพียง
 "พิธีกรรม" หรือ "พิธีการ" สั้น ๆ ที่ประกอบไปด้วย
การทำทานแบบไม่ได้ประณีตอะไร คือ โยนเหรียญลงไปในกล่อง
แล้วก็อธิษฐานอ้อนวอน แล้วก็อาจจะมีซื้อเครื่องรางของขลัง
ไปคุ้มครองที่บ้าน เหมือนลงยันต์กันผี และเสี่ยงเซียมซี ทำนองนั้น

จากนั้น ก็จะเป็นงานรื่นเริงของวัด ก็เหมือนงานวัดเราดี ๆ นี่เอง
คือ มีอาหารสารพัด มีการออกร้านต่าง ๆ มีตู้ให้โยนลูกบาสลงห่วง
และสารพัดเกมที่หน้าตาเหมือนกันทั่วโลก 

แม้นแต่เมืองคามาคูระที่มี "หลวงพ่อโต" หรือ ไดบุทสุที่คุ้นตาชาวโลกนั้น
ในแผ่นปลิวแนะนำวัด เขาบอกเพียงเป็นสิ่้งมหัศจรรย์ทางสถาปัตยกรรม
และนักท่องเที่ยวก็ไปแค่ไปถ่ายรูปด้วยเท่านั้น อย่างเก่งก็ซื้อของที่ระลึก
กลับบ้าน ซึ่ีงหนีไม่พ้นเครื่องราง ของขลังอยู่ดี

ความจริงเครื่องรางของขลัง นั้นถ้ามีการอธิบายที่มาที่ไปของการ
สวดมนต์ภาวนา ตอนที่่เขาทำให้มัน "ขลัง" นั้นหน่อยว่า การสวดมนต์นั้น
มีอานิสงส์อย่างไรบ้าง ก็ยังดี

เช่น สวดแบบไม่รู้ความหมายเลยก็ยังได้ฝึกสมาธิ
สวดแบบรู้ความหมายก็อาจได้ศรัทธา นับเป็นกุศลทั้งคู่
แล้วต่อให้ฝึกเจริญสติไปในระหว่างที่สวดคือรู้ัตามความเป็นจริงใน
การสวดออกเสียง ก็ได้กุศลอีก เพราะสติเป็นเจตสิกฝ่ายกุศล
อย่างนี้เป็นต้น

นอกจากนี้ ก็มีเรื่องผลของการสวดแผ่เมตตาลงไปในสิ่งต่าง ๆ
ก็มีบทวิจัยยืนยันอยู่ ถ้ามีการให้ความรู้คนเช่นนี้ควบคู่กันไปบ้าง
อย่างน้อยก็ได้ชื่อว่า ยังอิงอรรถ อิงธรรม

แต่นี่่ ที่วัดหลวงพ่อโต ที่ีคามาคูระ ไม่มีทั้งปริยัติ และปฏิบัติ
ไม่มีการสอนทำสมาธิ ไม่มีการสอนการเจริญสติ
คงแต่มีภาพนักท่องเที่ยวไปถ่ายภาพกับ "สิ่งมหัศจรรย์ทางสถาปัตยกรรม" ขนาดใหญ่เท่านั้น 

แล้วจะไม่ให้ฉันสลดใจได้อย่างไร?