ปัจจุบันการมี Sex เป็นเรื่องธรรมชาติและเปิดเผยมากขึ้นในสังคมไทย การเรียนรู้ที่จะป้องกันเอาไว้ถือว่าเป็นสิ่งที่ดี บางคนอาจไม่เคยรู้จัก ไม่เคยเห็น หรือเข้าใจวิธีใช้แบบผิดๆ เกี่ยวกับยาคุมฉุกเฉิน ซึ่งที่เห็นกันทั่วไปคือยาคุมฉุกเฉินแบบสองเม็ด และจะยิ่งงงมากขึ้นไปอีกกับ ยาคุมฉุกเฉินเม็ดเดียว หรือ ยาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ด จนบางคนอาจไม่เชื่อเลยว่ามันสามารถคุมกำเนิดได้จริง ในวันนี้เรามาทำความรู้จักกับยาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ด ว่าคืออะไร มีกลไกการทำงานอย่างไร และมีผลข้างเคียงอะไรบ้าง ไปดูกันเลย
ยาคุมฉุกเฉินแบบเม็ดเดียว ควรรับประทานให้ทันที หรือหลังมีเพศสัมพันธ์ ไม่เกิน 72 ชั่วโมง จะสามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้ 84% หากรับประทานยาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ด ได้อย่างถูกต้อง แต่จะไม่สามารถป้องกันโรคติดต่อจากทางเพศสัมพันธ์ได้ ยาคุมฉุกเฉินเม็ดเดียวจะเป็นตัวยาชนิด Levonorgestrel ขนาด 1.5 มิลลิกรัม การรับประทานยาคุมฉุกเฉินอาจทำให้เกิดอาการข้างเคียง หากมีอาการผิดปกติติดต่อกันหลายวัน ควรปรึกษาแพทย์โดยทันที
ยาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ด จะมีชนิดตัวยาที่นิยมใช้กันมากที่สุดคือ Levonorgestrel ซึ่งเป็นตัวยาในกลุ่มของโปรเจสติน (Progestins) เป็นฮอร์โมนสังเคราะห์เลียนแบบฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน(Progesterone) ที่เป็นฮอร์โมนสำคัญในการควบคุมภาวะไข่ตกและมีประจำเดือน สามารถดูดซึมเข้าร่างกายได้ดีกว่า
โดยจะออกฤทธิ์ในการยับยั้งกระบวนการตกไข่ และลดปริมาณของ Glycodelin ซึ่งเป็นโปรตีนที่เกี่ยวกับการตั้งครรภ์ จนไปถึงช่วยยับยังการปฏิสนธิของอสุจิกับรังไข่ ภายหลังจากการรับประทานยาอาจทำให้มีเลือดออกแบบกะปริบกะปรอย อาจเป็นตกขาวสีน้ำตาล และอาจทำให้รอบเดือนคลาดเคลื่อนได้
หลายๆคนคงสงสัยว่ายาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ด กินตอนไหนดี ต้องบอกก่อนเลยว่ายาคุมฉุกเฉินแบบเม็ดเดียว ให้ใช้ในกรณีฉุกเฉินเท่านั้น เช่น
ยาคุมฉุกเฉินเม็ดเดียวจะมีตัวยาฮอร์โมน Levonorgestrel 1.5 มิลลิกรัม ควรรับประทานเเค่ 1 เม็ด ทันทีหลังจากมีเพศสัมพันธ์ หรือภายใน 72 ชั่วโมง
ยาคุมฉุกเฉิน 2 เม็ด ประกอบด้วยฮอร์โมน Levonorgestrel เม็ดละ 0.75 มิลลิกรัม ควรรับประทานเม็ดแรกหลังมีเพศสัมพันธ์ทันที หรืออย่างช้าไม่เกิน 72 ชั่วโมง และรับประทานเม็ดที่ 2 ให้ห่างจากเม็ดแรก 12 ชั่วโมง
อย่างไรก็ตามยาคุมฉุกเฉินแบบเม็ดเดียวกับ 2 เม็ด อาจมีผลข้างเคียงที่ทำให้คลื่นไส้ อาเจียน ซึ่งถ้ามีอาการอาเจียนภายใน 2 ชั่วโมง หลังรับประทานยา จะจำเป็นที่จะต้องรับประทานยาใหม่อีกครั้ง เพราะร่างกายยังไม่สามารถดูดซึมยาได้อย่างเต็มที่ และอาจทำให้ตั้งครรภ์ได้
ผู้ที่ห้ามใช้ยาคุมฉุกเฉินเม็ดเดียว
วิธีกินยาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ดที่ถูกต้อง คือควรกินทันทีหลังมีเพศสัมพันธ์เพื่อการป้องกันอย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุด หรือไม่เกินภายใน 72 ชั่วโมง หลังมีเพศสัมพันธ์ และหากรับประทานอย่างถูกวิธีก็อาจจะสามารถป้องกันได้ถึง 84% เมื่อเทียบกับการกินยาคุมฉุกเฉินชนิด 2 เม็ด
ไม่ว่าจะเป็นยาคุมฉุกเฉินเม็ดเดียวหรือแบบ 2 เม็ด ก็ไม่สามารถคุมกำเนิดได้ 100% และไม่สามารถใช้ยาคุมฉุกเฉินแทนยาคุมกำเนิดแบบปกติได้ เนื่องจากหากกินบ่อยเกินไปอาจทำให้เกิดอันตรายต่อร่างกายได้
สำหรับผู้ที่รับประทานยาคุมฉุกเฉินแบบเม็ดเดียว รอบเดือนอาจเกิดการคลาดเคลื่อนได้ แต่ถ้าหากว่ามาช้ากว่าปกติเกิน 7 วัน ควรปรึกษาแพทย์ทันทีเพื่อตรวจครรภ์ หรือความผิดปกติอื่นๆ เพราะหากเกิดการตั้งครรภ์ภายหลังการกินยาคุมฉุกเฉินแล้วนั้น จะมีความเสี่ยงในการท้องนอกมดลูก นอกจากนี้ยาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ดไม่ควรใช้แทนการคุมกำเนิดแบบปกติ เพราะอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงที่อันตรายต่อร่างกายได้
ผลข้างเคียงที่อาจเกิดสำหรับผู้ที่รับประทานยาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ด จะมีอาการดังนี้
และอาจจะมีอาการแพ้ยาคุมที่อาจเกิดขึ้นได้ ควรพบแพทย์ทันทีหากมีอากาเหล่านี้
ไม่ควรที่จะใช้ยาคุมฉุกเฉินเม็ดเดียวหรือยาคุมฉุกเฉินชนิด2 เม็ด ระหว่างการตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร เพื่อป้องกันผลกระทบต่อทารกในครรภ์ หากสตรีที่ให้นมบุตรรับประทานยาคุมฉุกเฉินควรหลีกเลี่ยงหรือเว้นการให้นมบุตรก่อนประมาณ 8 ชั่วโมง
โดยทั่วไปการเก็บรักษายาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ด ควรเก็บไว้ที่ อุณหภูมิระหว่าง 15-30 องศา และไม่ควรให้ยาคุมฉุกเฉินสัมผัสแสงแดดหรืออยู่ในที่ที่มีความร้อนสูง หรือความชื้นสูง เพราะอาจส่งผลให้ตัวยาเสื่อมประสิทธิภาพลง เเละเป็นสาเหตุที่ทำให้เพิ่มความเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ได้
หากถามว่าควรกินยาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ด ยี่ห้อไหนดี? หรือ ยาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ด ราคาเท่าไหร่? ราคาาคุมฉุกเฉินแบบ 1 เม็ด ราคาจะอยู่ที่หลักสิบปลายๆ ไปจนถึงหลักร้อยต้นๆ สามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไปที่มีเภสัชกรคอยให้คำแนะนำก่อนใช้ยา
ควรรับประทานทันทีหลังมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกันด้วยถุงยางอนามัย หรือภายใน 72 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ เพื่อให้ตัวยามีประสิทธิภาพได้อย่างเต็มที่
ไม่ว่าจะเป็นยาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ด หรือยาคุมฉุกเฉินแบบ 2 เม็ด ก็ไม่มียาคุมฉุกเฉินชนิดใดที่สามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้ 100% ยาคุมฉุกเฉินแบบเม็ดเดียวจะสามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้ถึง 84% เมื่อเทียบกับยาคุมฉุกเฉินชนิด 2 เม็ดที่สามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้ 79%
อย่างที่ได้กล่าวไปแล้วนั้นว่าผลข้างเคียงยาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ดนั้นมีอะไรบ้าง ซึ่งไม่ควรนำมาเป็นวิธีคุมกำเนิดระยะยาว เพราะเมื่อกินบ่อยครั้งจะทำให้ยาคุมฉุกเฉินประสิทธิภาพลดลง และทำให้มีโอกาสตั้งครรภ์ได้สูงขึ้น รวมไปถึงปริมาณของฮอร์โมเพศหญิงที่อยู่ในยาคุมฉุกเฉินจะสูงกว่ายาคุมกำเนิดแบบปกติถึง 2 เท่า จึงเพิ่มโอกาสเสี่ยงที่จะเป็นมะเร็งปากมดลูก หรือมะเร็งเต้านมได้
การที่กินยาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ด แล้วประจำเดือนไม่มา อาจเกิดจากผลข้างเคียงเนื่องจากยาคุมฉุกเฉินจะมีฮอร์โมนปริมาณสูงที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนภายในร่างกายระหว่างที่กินยาคุม หรืออาจเกิดจากการตั้งครรภ์ ซึ่งสามารถสังเกตุได้จากอาการอื่นๆ ที่เกิดร่วมด้วย ยกตัวอย่างเช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปัสสาวะบ่อย หรือง่วงนอนตลอดเวลา
หากพบอาการดังกล่าวควรรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจการตั้งครรภ์ หรือสามารถทดสอบด้วยชุดทดสอบการตั้งครรภ์ด้วยตนเอง
การรับประทาน ยาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ด อย่างมีประสิทธิภาพสูงนั้นควรรับประทานอย่างถูกวิธีโดยรับประทานทันทีหลังมีเพศสัมพันธ์หรือภายใน 72 ชั่วโมง และไม่ควรนำมาใช้เป็นวิธีการคุมกำเนิดในระยะยาว เพราะอาจเสี่ยงให้เกิดการเป็นมะเร็งเต้านม และมะเร็งปากมดลูกได้ ภายหลังในการรับประทานยาอาจเกิดผลข้างเคียงได้ หากมีอาการแพ้ควรรีบพบแพทย์ทันที
นอกจากนี้การรับประทานยาคุมฉุกเฉินนั้นไม่สามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้ 100% และไม่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้ การมีเพศสัมพันธ์ไม่ใช่เรื่องที่ผิด แต่ควรมีอย่างมีสติและรู้จักการป้องกันตนเองด้วย
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที
