เพื่อให้เข้าใจได้ง่าย ๆ ได้ใจความจะอธิบายแบบสั้น ๆ ช่วงล่างของรถก็คือ ส่วนประกอบส่วนหนึ่ง ของรถยนต์ที่อยู่ด้านล่างทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นลูกหมาก โช๊คอัพ ชุดคันส่งต่าง ๆ เป็นต้น โดยไม่นับรวมส่วนตัวถังของรถยนต์ ซึ่งเป็นส่วนที่รองรับน้ำหนักทั้งหมดของตัวรถยนต์นั่นเอง และช่วงล่างนี่แหละถือเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้การขับขี่รถยนต์นั้นได้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นกว่าเดิม ส่วนใหญ่แล้วร้านต่างๆ ที่จำหน่ายช่วงล่าง ก็มีให้ช่วงล่างรถให้เลือกหลากหลาย พร้อมติดตั้งอีกด้วย
เพราะหน้าที่ของช่วงล่างนั้นมีส่วนช่วยในเรื่องของลดแรงสั่นสะเทือน ไม่ว่าจะมาจากพื้นถนน ในสภาพถนนที่ขรุขระ แรงที่เกิดจากการเลี้ยวของรถ ลดการส่ายโคลงของรถยนต์ จุดประสงค์ทั้งหมดนี้เพื่อทำยังไงก็ได้ให้รถยนต์อยู่สัมผัสกับพื้นถนนให้ดีที่สุด หรือให้ส่วนของรถยนต์ที่สัมผัสถนนหรือยาง มีพื้นที่สัมผัสกับพื้นถนนให้เต็มประสิทธิภาพที่ สุดเท่าที่จะทำได้ ขับแล้วรถนิ่งที่สุดนั่นเอง หากยางรถยนต์ไม่สามารถสัมผัสกับพื้นถนนได้ดี หรือแรงเสียดทานระหว่างยางกับพื้นถนนลดลง เช่นในกรณีที่ถนนเปียกน้ำ หรือโช็ครั่ว โช็คแตก สิ่งที่จะเกิดขึ้นตามมาคือ รถไถล รถแถ ซึ่งเมื่อเหตุการณ์นี้เกิดขึ้นแล้ว มักอยู่นอกเหนือความสามารถของผู้ขับขี่ในการประคองรถยนต์ให้ไปในทิศทางที่ต้องการ จึงก่อให้เกิดอุบัติเหตุบนท้องถนนขึ้น ช่วงล่างจึงเป็นสิ่งที่จำเป็นที่เราจะต้องคอยหมั่นดูแล รักษาเรื่อย ๆ ตลอด ๆ เพื่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพในการขับเคลื่อน
ระบบกันสั่นสะเทือนของช่วงล่าง
ในการขับขี่ของรถยนต์แต่ละรุ่นแต่ละยี่ห้อนั้นประสิทธิภาพก็ไม่เหมือนกัน แต่ละรุ่นได้ทำหน้าที่แตกต่างกันออกไป โดยคุณสามารถเลือกแต่งและติดตั้งช่วงล่างให้ตอบโจทย์กับตัวรถคุณเองได้ อีกทั้งยังเป็นการเพิ่มความสะดวกสบายและความปลอดภัยของคนส่วนใหญ่ได้ดีกันเลยทีเดียว ซึ่งวันนี้เราก็จะมาพูดถึงระบบกันสั่นสะเทือนของช่วงล่างกันว่ามีกี่รูปแบบ อย่างไรบ้าง และแต่ละแบบมีข้อดีข้อเสียอย่างไร แบ่งเป็นหลัก ๆ ได้ 2 ชนิดคือ
1. ระบบกันสั่นสะเทือนช่วงล่างแบบไม่อิสระ (Dependent Suspension Type)
เป็นระบบช่วงล่างที่ใช้คานแข็งอันเดียว เชื่อมต่อชุดของล้อเข้าด้วยกัน ด้วยเหตุที่มีแกนเหล็กเดียวนี้เองทำให้มุมของล้อรถที่ทำกับพื้นผิว เหมือนกันทั้งสองข้าง ไม่ว่าจะเจอพื้นผิวที่ไม่เท่ากัน พื้นต่างระดับอย่างไรก็ไม่มีผล เพราะมีแกนเหล็กเชื่อมกันอยู่ทั้งสองล้อ ทำให้เมื่อล้อใดล้อหนึ่งเจอเนินขรุขระก็จะยกล้ออีกข้างทำมุมเช่นกัน ระบบแบบนี้เป็นระบบที่นิมยมใช้ในรถบรรทุกเพราะว่าต้องการความสมบุกสมบันแบกรับน้ำหนักได้เป็นอย่างดี
-ข้อดี ระบบกันสั่นสะเทือนช่วงล่างแบบไม่อิสระนี้เป็นการออกแบบอย่างง่าย ระบบไม่ซับซ้อนมากนักทำให้ต้นทุนต่ำและมีความคงทนแข็งแรง แถมจุดข้อต่อหรือจุดเชื่อมต่างๆมีน้อย ทำให้มีพื้นที่เหนือคาน แข็งมากขึ้น และราคาต้นทุนต่ำบวกกับจุดเชื่อมต่อน้อย ทำให้ค่าการบำรุงรักษาต่ำตามไปด้วย
-ข้อเสีย เนื่องจากเป็นคานเหล็กที่ล้อใดล้อหนึ่งส่งผลต่อมุมแคมเบอร์ของอีกล้อหนึ่ง เวลาวิ่งที่ความเร็วสูงโดยเฉพาะถนนที่พื้นผิวไม่ค่อยดีจะทำให้การควบคุมรถยากขึ้น การโคลงเคลงของรถจะมีมากเนื่องจากยิ่งรถเจอผิวขรุขระที่ความเร็วสูงมากเท่าไรมุมแคมเบอร์ของทั้งสองล้อก็ยิ่งไม่ตั้งฉากกับพื้นถนนโอกาสพลิกคว่ำจะมีมากกว่า
2. ระบบกันสั่นสะเทือนช่วงล่างแบบอิสระ (Independent Suspension Type)
ระบบนี้เป็นระบบที่นิยมใช้กันมากในปัจจุบันและมีมากมายหลายชนิด สำหรับบทความนี้จะขอยกมาเฉพาะแบบที่เป็นที่นิยมหลัก ๆ 3 ชนิดคือ
- Double Wishbones
ระบบกันสั่นสะเทือนชนิดนี้ประกอบด้วยชิ้นเหล็ก2ชิ้น ที่มีลักษณะเป็นง่ามคล้ายกับกระดูกหน้าอกของนก ต่อเข้ากับดุมล้อและแยกอิสระกัน ระหว่างล้อซ้ายและล้อขวา ง่ามแต่ละอันจะยึดติดกับโครงช่วงล่างสองจุด และยังยึดติดกับชุดโช๊คอัพและคอยล์สปริงด้วยเพื่อรับแรงในแนวตั้งได้
-ข้อดี เนื่องจากเป็นระบบกันสั่นสะเทือนที่มีรูปร่างเป็นง่ามทำให้มีจุดรองรับหลายจุด โครงชิ้นของเหล็กง่ามรูปกระดูกหน้าอกของนกก็มีจุดเชื่อมหลัก ๆ ได้ถึง3จุดแล้ว ทำให้การออกแบบนั้นเป็นไปอย่างอิสระมากกว่า มีความยืดหยุ่นสูง การเคลื่อนไหวของล้อทั้งสองล้อเมื่อเกิดการสั่นสะเทือนจะเป็นอิสระต่อกันทำให้ลดอาการโคลงเคลง มุมแคมเบอร์ของล้อทั้งสองก็เป็นอิสระต่อกันทำให้เกาะถนนมากขึ้นด้วย
-ข้อเสีย ระบบกันสั่นสะเทือนชนิดนี้คือมีความซับซ้อนเพราะมีชิ้นส่วนหลายชิ้นและข้อต่อหลายจุด ซ้ำยังกินพื้นที่มากรวมถึงน้ำหนักโดยรวมของระบบก็มีมากขึ้น ทำให้มูลค่าต้นทุนมีสูงขึ้นไปด้วย ทั้งในด้านการผลิตและการค้นคว้าวิจัย และด้วยชิ้นส่วนที่มีหลายชิ้นทำให้การบำรุงรักษาต่อครั้ง ใช้เวลานานขึ้นในการเปลี่ยนอะไหล่เพราะมีความซับซ้อนกัน
- MacPherson strut
ถ้าเป็นระบบกันสั่นสะเทือนชนิดที่นิยมกันมากที่สุดต้องยกให้ระบบนี้ ในรถยนต์นั่งส่วนบุคคลในปัจจุบัน จะใช้เป็นระบบกันสั่นสะเทือนที่ล้อหน้า เนื่องด้วยความง่าย ในการออกแบบและมีประสิทธิภาพการใช้งานที่คุ้มค่า ชิ้นส่วนหลักจะประกอบด้วยเสาค้ำ ที่ประกอบด้วยโช้คอัพและคอยล์สปริงเป็นแนวตั้งต่อกับดุมล้อถัดลงไปด้านล่างดุมล้อจะรองรับด้วยแขนเหล็กที่ใช้เป็นตัวควบคุมการเลี้ยว และเหตุผลที่ชื่อว่าแม็คเฟอร์สันสตรัทเพราะ ระบบกันสั่นสะเทือนชนิดนี้คิดค้นโดยนายแม็คเฟอร์สันตั้งแต่ปี 1945 ซึ่งในตอนนั้นทำงานเป็นหัวหน้าวิศวกรที่บริษัทเชฟโรเล็ตก่อนจะย้ายไปอยู่กับฟอร์ดในเวลาต่อมา
-ข้อดี เป็นระบบกันสั่นสะเทือนที่ออกแบบง่ายไม่มีตวามซับซ้อนและใช้ได้ผลดี ทำให้เวลาเปลี่ยนช่วงล่างก็ใช้เวลาไม่นานและนอกจากนั้นยังให้ความรู้สึกนุ่มนวลของระบบช่วงล่าง แถมยังมีต้นทุนที่ต่ำในการผลิต ทำให้ราคาในการขายก็ราคาไม่สูง
-ข้อเสีย ถึงแม้ว่าระบบกันสั่นสะเทือนชนิดนี้จะนิยมมากแต่ก็มีข้อเสียเล็กน้อยคือ คุณภาพของการควบคุมการขับเคลื่อนยังไม่สมบูรณ์แบบมากนัก เพราะหากวิเคราะห์กันในเชิงมุมเรขาคณิตแล้วระบบกันสั่นสะเทือนนี้จะยังมีข้อจำกัดในการเคลื่อนที่ของล้อรถยนต์ คือ การเคลื่อนที่ของล้อในบางมุมจะยังทำให้การเกิดการเปลี่ยนแปลง ของมุมแคมเบอร์ซึ่งก็ยังสู้กับความยืดหยุ่นและเกาะถนนของระบบกันสั่นสะเทือนแบบดับเบิ้ลวิชโบนไม่ได้ แต่โดยภาพรวมก็เป็นที่ยอมรับได้ของผู้ใช้เมื่อเทียบกับราคาที่ต้องจ่ายก็ไม่หนักหน่วง จึงทำให้ได้รับความนิยมมาก
เป็นระบบกันสั่นสะเทือนที่มีการใช้แขนเหล็กต่อกันตั้งแต่สามชิ้นขึ้นไป บางครั้งจึงมีการนิยามกับระบบประเภทนี้ว่ามัลติลิงก์ หรือบางครั้งก็มีการเรียกว่าระบบกันสั่นสะเทือนที่มีจุดต่อกับช่วงล่างมากกว่า 3 จุดขึ้นไป แขนแต่ละอันที่ต่อกันเป็นระบบนั้นมักมีความยาวไม่เท่ากันและสามารถเคลื่อนไหวได้หลายทิศทาง ระบบกันสั่นสะเทือนแบบนี้เกิดขึ้นครั้งแรกในช่วงปี 1960 โดยถูกนำมาใช้ในรถยนต์ค่ายเบนซ์
-ข้อดี ระบบกันสั่นสะเทือนแบบนี้เป็นระบบที่วิศวกรที่ออกแบบสามารถออกแบบได้เต็มที่ โดยสามารถได้ทั้งการเกาะถนนและความนุ่มนวลในรถยนต์คันเดียวกัน และทำให้การเคลื่อนที่ไปมาของล้อรถทำได้อย่างอิสระมากขึ้นในขณะที่ช่วงล่างและตัวถังไม่ได้รับผลกระทบมากนัก ซึ่งเหมาะกับรถที่วิ่งทางออฟโร้ดเพราะจะสร้างความนุ่มนวลให้กับผู้ขับได้อย่างดี ในถนนที่ขรุขระ และกรณีที่ไม่ใช่ออฟโร้ดก็มักจะใช้ในรถยนต์หรูที่ต้องการสร้างความนุ่มนวลให้ผู้ขับขี่ในราคาที่จ่ายได้
-ข้อเสีย มีความซับซ้อน และด้วยความซับซ้อน มีส่วนประกอบหลายชิ้น ทำให้การออกแบบของวิศวกรต้องรอบคอบและใช้เวลานาน จึงทำให้เกิดการเพิ่มต้นทุนในการผลิตเข้าไปด้วย ต้องใช้เวลาออกแบบกันอย่างจริง ๆ จัง ๆ เพื่อให้การทำงานเป็นไปอย่างสมบูรณ์คุ้มค่ากับเงินที่จ่ายไปก็ยิ่งจำเป็นต้องใช้คอมพิวเตอร์ในการออกแบบและทำภาพจำลองในแบบ 3มิติ จึงเป็นราคาที่ต้องจ่ายเพื่อแลกกับสิ่งที่มีประสิทธิภาพ
ช่วงล่างที่ใช่สำหรับคุณ
ได้รู้จักกับระบบช่วงล่างกันไปเยอะเลยความสามารถในการแก้การสั่นสะเทือน ระบบการสั่นสะเทือนในช่วงล่างแบบไหนที่ใช่สำหรับคุณ สามารถเลือกเปลี่ยนได้ตามความพึงพอใจ และงบประมาณตามที่มีเพื่อความนุ่มนวลในการขับรถของคุณ
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที
