ยา PEP คืออะไร ทำไมคนชอบเสี่ยงถึงต้องรู้จัก !
สำหรับคนที่รักสนุก มีพฤติกรรมเสี่ยง เจอเหตุการณ์ฉุกเฉินมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกันตัวเอง หรือโดนข่มขืน ยา PEP ยาต้านไวรัสฉุกเฉินช่วยคุณได้
ยา PEP คืออะไร
ยา PEP (Post-Exposure Prophylaxis) คือ ยาต้านไวรัสฉุกเฉิน ที่ต้องทานทันทีหลังจากคนไข้ไปสัมผัสเชื้อ HIV มา ยิ่งได้รับยา PEP เร็วเท่าไหร่ยิ่งดี เพราะยาจะเข้าไปต่อสู้กับเชื้อไวรัส สร้างภูมิคุ้มกันให้ร่างกายป้องกันเชื้อ HIV ไม่ให้แพร่กระจ่ายไปทั่วร่างกาย
ยา PEP ควรได้รับยาภายใน 72 ชั่วโมง เพื่อให้การรักษาเกิดประสิทธิภาพสูงสุด หากช้าเกินไป การรักษาก็จะไม่ได้ผล และการทานยา PEP ต้องทานต่อเนื่องเป็นเวลาหนึ่งเดือน ซึ่งระหว่างทานยาอาจมีผลข้างเคียง จึงควรอยู่ในความดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด เพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสม และไม่ควรหยุดยาก่อนกำหนด
ยา PEP เป็นยาต้านไวรัส HIV ที่จะช่วยลดโอกาสเสี่ยงจากการสร้างไวรัส HIV ในร่างกายหลังจากได้สัมผัสเชื้อมา ไม่ว่าจะได้รับเชื้อมาจากการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่สวมถุงยางอนามัย การใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน
ใครบ้างควรรับ ยา PEP
ยา PEP เป็นยาต้านไวรัสฉุกเฉิน เหมาะสำหรับผู้ที่คาดว่าได้สัมผัสหรือรับเชื้อ HIV มา ซึ่งโดยส่วนมากจะมีพฤติกรรมเสี่ยงดังนี้
-
มีเพศสัมพันธ์กับผู้ที่อาจจะมีเชื้อ HIV โดยไม่สวมถุงยางอนามัย
-
ถุงยางอนามัยฉีกขาด หรือหลุดขณะมีเพศสัมพันธ์
-
โดนข่มขืน
-
ใช้เข็มฉีดยาร่วมกับผู้อื่น สำหรับผู้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยงดังกล่าว ควรรีบทานยา PEP อย่างเร่งด่วนที่สุดเท่าที่จะทำได้ และไม่ควรเกิน 72 ชั่วโมง
หลังจากไปสัมผัสเชื้อมา จึงจะทำให้การใช้ยา PEP เกิดประสิทธิภาพในการรักษา
ยา PEP สามารถช่วยอะไรได้บ้าง
ก่อนอื่นทุกคนต้องเข้าใจก่อนว่า การทานยา PEP ยาต้านไวรัสฉุกเฉินไม่ใช่ทานครั้งเดียวแล้วป้องกันได้ผลเลย การทานยา PEP แพทย์ต้องเป็นผู้สั่งเท่านั้น ห้ามหยุดยาเองเพราะจะทำให้การรักษาไม่มีประสิทธิภาพ และเสียเวลารักษาโดยไม่เกิดผล
ประสิทธิภาพของยา PEP มีผลในการป้องกันการติดเชื้อ HIV ได้มากว่า 80% แต่ไม่สามารถป้องกันได้ 100% และไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อ HIV ได้ในอนาคต ดังนั้น การป้องกันตัวเองไม่ให้รับเชื้อเพิ่ม ขณะที่ทานยา PEP หากต้องมีเพศสัมพันธ์ก็ควรสวมถุงยางอนามัยทุกครั้ง นอกจากจะป้องกันเชื้อไม่ให้เข้าสู่ร่างกายเพิ่มแล้ว ยังเป็นการป้องกันการแพร่เชื้อไปสู่คนอื่นได้ด้วย
รับยา PEP ได้ที่ไหน
สำหรับผู้ที่ต้องรับยา PEP สามารถรับยาได้ที่โรงพยาบาลทุกแห่งหรือคลินิกนิรนาม ซึ่งก่อนรับยา แพทย์จะทำการซักประวัติและตรวจเลือด เพื่อวิเคราะห์และวินิจฉัยอาการว่าจำเป็นต้องรับยา PEP หรือไม่ โดยแพทย์จะตรวจหาเชื้อ HIV เชื้อไวรัสตับอักเสบบี การทำงานของตับและไต ก่อนที่จ่ายยา PEP ให้คนไข้ และทำการตรวจซ้ำทุก 3-6 เดือน จนไม่พบเชื้อ
ยา PEP ทานแล้วได้ผลไหม
การทานยา PEP สามารถป้องกันการติดเชื้อ HIV ได้มากกว่า 80% ถึงจะมีประสิทธิภาพสูงแต่ก็ไม่สามารถป้องกันได้ 100% หากผู้ที่คาดว่าจะได้รับเชื้อ HIV มาภายใน 72 ชั่วโมง ก็ควรรีบเข้าปรึกษาแพทย์เพื่อรับยา PEP ให้เร็วที่สุด อย่ารอ อย่ากังวล รีบไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจ จะทำให้สามารถรับยาได้ทันเวลา ซึ่งการรับยา PEP ทันเวลาจะทำให้การรักษามีประสิทธิภาพมีโอกาสในการป้องกันการติดเชื้อได้สูง
แต่การรับยา PEP ให้ได้ผล ต้องทานต่อเนื่อง และเข้ารับการตรวจสุขภาพตามที่แพทย์นัดทุกครั้ง และลดพฤติกรรมเสี่ยงทุกอย่างที่จะได้รับเชื้อเพิ่มก็จะทำให้การรักษามีประสิทธิภาพสูงสุด
PEP ต้องกินภายในกี่วัน
การทานยา PEP เป็นการทานเพื่อป้องกัน หากคาดว่าได้รับเชื้อ HIV ในกรณีฉุกเฉิน ต้องรีบทานยาภายใน 72 ชั่วโมง หรือ 3 วัน หลังเกิดเหตุฉุกเฉินนั้น และทานต่อเนื่อง 28 วัน หรือ 4 สัปดาห์ ซึ่งการทานยา PEP อาจเกิดอาการข้างเคียงได้ ควรอยู่ในความดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด เพราะหลายคนทนอาการข้างเคียงไม่ไหวจนต้องหยุดยาก่อนครบ ซึ่งทำให้การรักษาไม่ได้ผล ดังนั้น หากเกิดอาการแพ้ยา หรือทนไม่ไหวกับอาการที่เกิดขึ้น ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อหาแนวทางป้องกันและรักษาอาการข้างเคียงดังกล่าว ทันที
กินยา PEP ไม่ครบ ไม่ตรงเวลา เป็นอะไรไหม
การทานยา PEP จำเป็นต้องทานให้ครบกำหนดตามที่แพทย์สั่งเท่านั้น ไม่มีทางอื่นเลย หากไม่ครบจะทำให้การรักษาไม่ได้ผล และเสียเวลารักษาโดยเปล่าประโยชน์ ทางที่ดีควรทานยาในเวลาเดียวกันทุกวัน เพื่อป้องกันการลืม หรือควรตั้งแจ้งเตือนในโทรศัพท์ไว้ เป็นการย้ำไม่ให้ลืมทานยา
ยา PEP เป็นยาต้านไวรัส HIV สำหรับกรณีฉุกเฉิน ไม่สามารถการันตีว่าคุณจะปลอดภัย 100% แต่หากคาดว่าได้สัมผัสกับเชื้อ HIV ก็ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อรับยา PEP ให้เร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในการรักษา แต่การป้องกันที่ดีที่สุด คือ การป้องกันตัวเองจากการได้รับเชื้อเพิ่ม ได้แก่ การสวมถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ ไม่เปลี่ยนคู่นอนบ่อย และตรวจสุขภาพเป็นประจำ
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที
