การใช้พลังงานอย่างประหยัดและคุ้มค่าก็คือการบริหารการใช้พลังงานนั่นเอง ซึ่งต้องเริ่มจากการกำหนด กลยุทธ์แบ่งออกได้เป็น 5 ขั้นตอนดังนี้ครับ
ขั้นตอนที่ 1 สร้างสัญญาประชาคม (Get commitment) ร่วมกัน
ขั้นตอนที่ 2 สร้างความเข้าใจร่วมกัน (Understanding)
ขั้นตอนที่ 3 วางแผน (Plan) จัดทีมงานให้พร้อม (Organize) กำหนดเป้าหมาย (targeting) และวางแผนปฏิบัติการ (Action plan)
ขั้นตอนที่ 4 เป็นขั้นที่สำคัญมากคือนำไปปฏิบัติ (Implement) ปลูกฝังจิตสำนึกให้กับพนักงาน (staff awareness) ฝึกอบรม (training) และลงทุนในกิจกรรมการใช้พลังงานอย่างประหยัดและคุ้มค่า (investment in energy efficiency measures)
ขั้นตอนที่ 5 ควบคุม (control) ติดตามผลความก้าวหน้า (monitor progress) และพัฒนาอย่างต่อเนื่องหรือทำให้ดีขึ้นไงครับ (continuous improvement)
มาศึกษาแต่ละขั้นตอนให้ละเอียดขึ้นดีมั้ยครับ
ขั้นตอนที่ 1 สร้างสัญญาประชาคม (Get commitment) ร่วมกัน
ในระหว่างทศวรรษที่ 1980 ผู้บริหารของกลุ่มธุรกิจสี ICI Paint มีนโยบายที่จะบริหารและจัดการพลังงานในโรงงานผลิตสี ICI ที่ตั้งอยู่ที่สำนักงานใหญ่ของบริษัทฯในเมือง Slough ประเทศอังกฤษให้มีประสิทธิภาพ แต่การบริหารจัดการดังกล่าวขาดเป้าหมายที่วัดได้และกำหนดเวลาที่ชัดเจน เป็นการทำงานตามความพอใจมากกว่า ถึงแม้ว่า ICI Paint ได้ว่าจ้างบริษัทที่ปรึกษาด้านพลังงานเพื่อสำรวจ วิเคราะห์ข้อมูลและกำหนดแผนการดำเนินการจนแล้วเสร็จในปี ค.ศ. 1984 แต่ปรากฏว่าแผนการดำเนินการที่บริษัทที่ปรึกษาฯให้คำแนะนำไว้ไม่ได้ถูกนำไปปฎิบัติอย่างเต็มที่ เหตุผลเพราะว่าต้นทุนด้านพลังงานมีสัดส่วนที่น้อยเมื่อเทียบกับต้นทุนด้านอื่นและนโยบายด้านพลังงานและสิ่งแวดล้อมยังไม่ได้กำหนดเป็นนโยบายสำคัญของกลุ่มบริษัท ICI แต่อย่างใด
ต่อมาในปีค.ศ. 1995 ประเด็นเรื่องการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพกลายเป็นประเด็นสำคัญภายในกลุ่มบริษัท ICI อย่างรวดเร็วเนื่องจากผู้บริหารของกลุ่มธุรกิจต่างๆภายในบริษัท ICI ได้กำหนดเป้าหมายในการพัฒนาและปรับปรุงเรื่องของความปลอดภัย สุขอนามัยและสิ่งแวดล้อมภายในกลุ่มบริษัท ICI ทั่วโลก ภายใต้นโยบาย The Safety, Health and Environment (SHE) Challenge 2000 Initiative โดยนโยบายนวัตกรรมใหม่เพื่อสหัสวรรษใหม่นี้ได้รับการลงนามโดยซีอีโอของบริษัทเพื่อให้เกิดการพัฒนาและปรับปรุงในด้านความปลอดภัย สุขอนามัยและสิ่งแวดล้อมอย่างต่อเนื่อง
หนึ่งในเป้าหมายของนวัตกรรมใหม่ที่เกี่ยวข้องกับการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพได้ถูกระบุไว้ภายใต้นโยบายนี้ก็คือ
ภายในสิ้นปีค.ศ.2000 เราจะเพิ่มประสิทธิภาพการใช้พลังงานในการผลิตต่อตันเพิ่มขึ้น 10% จากประสิทธิภาพการใช้พลังงานในปีค.ศ. 1995: - By the end of year 2000 we will improve our energy efficiency per tonne of production by 10% of the 1995 base level
เป้าหมายดังกล่าวนี้เป็นเป้าหมายร่วมกันในกลุ่มบริษัท ICI และเป็นเป้าหมายหลักของกลุ่มธุรกิจสี ICI Paint ในการใช้พลังงานอย่างประหยัดและคุ้มค่า
เมื่อฝ่ายบริหารหรือฝ่ายจัดการได้กำหนดสัญญาประชาคมที่มีเป้าหมายที่วัดได้และกรอบเวลาที่ชัดเจน ก็กล่าวได้ว่าเป็นก้าวแรกแห่งความสำเร็จในการบริหารและจัดการพลังงานแล้วครับ
ขั้นตอนที่ 2 สร้างความเข้าใจร่วมกัน (Understanding)
เมื่อมีเป้าหมายการประหยัดพลังงานที่ชัดเจนแล้ว ผู้จัดการทั่วไปของฝ่ายปฏิบัติการภาคพื้นยุโรปของบริษัทICI ได้มีคำสั่งไปยังหน่วยงานของโรงงาน
สิ่งที่เป็นอุปสรรคสำคัญในการเพิ่มประสิทธิภาพการใช้พลังงาน ก็คือการขาดจิตสำนึกของพนักงานในการใช้พลังงานอย่างคุ้มค่า โดยพนักงานไม่เห็นประโยชน์ของการลดค่าใช้จ่ายด้านพลังงานด้วยมาตรการต่างๆซึ่งรวมถึงการปรับปรุงระบบควบคุมการผลิตภายในโรงงาน
จากตัวอย่างข้างต้น อาจจะสรุปได้ถึงสิ่งที่ต้องทำในขั้นตอนที่สองได้แก่ การตรวจวัดปริมาณพลังงานที่ใช้ ระบุจุดแข็งและจุดอ่อนในการบริหารจัดการ และวิเคราะห์ความต้องการของผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง รวมถึงประเมินถึงสิ่งที่อาจเป็นอุปสรรคต่อการนำแผนไปปฏิบัติ
ขั้นตอนที่ 3 วางแผน (Plan) จัดทีมงานให้พร้อม (Organize) กำหนดเป้าหมาย (targeting) และวางแผนปฏิบัติการ (Action plan)
· ปรับปรุงคุณภาพของฉนวนหุ้มท่อไอน้ำแรงดันสูงและท่อน้ำหล่อเย็น
· ปรับปรุงคุณภาพหม้อน้ำ (Boiler) โดยการปรับปริมาณก๊าซออกซิเจนและระบบควบคุมอัตโนมัติ
· ติดตั้งระบบ Building Energy Management System (BEMS) เพื่อควบคุมระบบทำความร้อนในอาคาร Main production
· จัดลำดับกระบวนการควบคุมของระบบ Air compressor (Sequence control of air compressors)
· ปรับเปลี่ยนระบบ Thermal fluid heater จากระบบเผาไหม้ด้วย น้ำมัน เป็น แก๊ส
· ติดตั้งระบบควบคุมไฟฟ้าแสงสว่างอัตโนมัติในสำนักงานใหญ่
คณะทำงานซึ่งมีพื้นฐานด้านวิศวกรรมมีความคุ้นเคยกับนโยบายพลังงานที่กำหนดขึ้น แต่การรณรงค์เพื่อสร้างจิตสำนึกของพนักงานให้ร่วมกันประหยัดและใช้พลังงานอย่างคุ้มค่านั้น เป็นงานที่คณะทำงานไม่ถนัด แต่เมื่อได้รับคำแนะนำจากหน่วยงานราชการด้านพลังงานถึงแนวทางและวิธีการในการบริหารและจูงใจพนักงาน ทำให้คณะทำงานมีจุดเริ่มต้นจากแผ่นโปสเตอร์และแผ่นพับที่ได้รับแจกมา
จากจุดเริ่มต้นดังกล่าวคณะทำงานมีความคิดว่าแผ่นโปสเตอร์และแผ่นพับที่ได้รับมาไม่สอดคล้องกับแผน นโยบายที่กำหนดขึ้น ดังนั้นคณะทำงานจึงทำการผลิตแผ่นโปสเตอร์และแผ่นพับที่มีลักษณะเฉพาะและสอดคล้องกับนโยบายพลังงานที่วางไว้โดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ Clip Art ที่ใช้งานง่าย เครื่องคอมพิวเตอร์ และเครื่องพิมพ์สีซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่มีอยู่แล้วในโรงงาน ทำให้การผลิตแผ่นโปสเตอร์และแผ่นพับมีต้นทุนที่ไม่สูงนัก นอกจากนี้การที่ได้ลงมือทำเองทำให้สามารถปรับปรุงและแก้ไขเนื้อหาหรือข้อความต่างๆได้ทันกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปได้ทุกสัปดาห์
จากการทำงานของคณะทำงาน สรุปได้ว่างานที่อยู่ในขั้นตอนที่ 3 ประกอบด้วยการพัฒนานโยบายพลังงานโดยกำหนดวัตถุประสงค์และเป้าหมายที่ชัดเจนรวมถึงการพัฒนาแผนการดำเนินงานในขั้นรายละเอียด และต้องกำหนดบทบาทและความรับผิดชอบของผู้มีส่วนเกี่ยวข้องให้ชัดเจนอีกด้วย
ขั้นตอนที่ 4 นำไปปฏิบัติ (Implement) สร้างจิตสำนึก (staff awareness) ฝึกอบรม (training) และลงทุนในกิจกรรมการประหยัดและใช้พลังงานอย่างคุ้มค่า (investment in energy efficiency measures)
คณะทำงานเริ่มเผยแพร่สัญญาประชาคมในการประหยัดพลังงานและใช้พลังงานอย่างคุ้มค่าให้พนักงานทุกคนในโรงงานผลิตสี ICI Slough ได้รับรู้ถึงเป้าหมายและวัตถุประสงค์ของนโยบายพลังงาน เหตุการณ์แรกของการรณรงค์สร้างจิตสำนึกใหักับพนักงานเริ่มต้นที่ลานกิจกรรมของสำนักงานใหญ่และห้องอาหารในโรงงานในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 1996 โดยการเปิดตัวคณะทำงานอย่างเป็นทางการ พร้อมทั้งแจกแผ่นพับ ติดโปสเตอร์ให้ความรู้ถึงมาตรการ วิธีการและเคล็ดลับต่างๆในการประหยัดพลังงาน คำขวัญเพื่อจูงใจและสร้างจิตสำนึกของพนักงานถูกติดทั่วไปในสำนักงานและโรงงานผลิต
เพื่อสร้างความรู้สึกร่วมกันของพนักงานให้มากยิ่งขึ้น คณะทำงานได้นำเจ้า สุนัขเดอลักซ์ Dulux Dog ซึ่งเป็นเครื่องหมายการค้าที่มีชื่อเสียงของสี ICI เข้าร่วมในการรณรงค์เพื่อการประหยัดพลังงานอีกด้วย ทำให้การสื่อสารกับพนักงานเปลี่ยนเป็นรูปแบบเจ้าสุนัขเดอลักซ์กำลังคุยกับพนักงานหรือขอความร่วมมือกับพนักงาน ทำให้การรณรงค์ได้ผลมากยิ่งขึ้น
นอกจากนี้ คณะทำงานได้จัดสัมมนาเพื่อพูดคุยและให้ความรู้กับพนักงานในมาตรการหรือวิธีที่เป็นประเด็นสำคัญ เช่น การลดการใช้ไอน้ำ (The reduction of steam) การขจัดการรั่วของลมแรงดันสูง (The reduction of compressed air leak) เป็นต้น นอกจากนี้คณะทำงานยังได้นำปริมาณพลังงานที่ใช้ประจำเดือนมาติดประกาศไว้ที่บอร์ดแจ้งข่าวด้านพลังงานเพื่อให้พนักงานทุกคนได้รับทราบถึงผลที่ได้จากการประหยัดพลังงานซึ่งเป็นผลงานของพนักงานอีกด้วย
จากการทำงานของคณะทำงาน สรุปได้ว่างานที่อยู่ในขั้นตอนที่ 4 ประกอบด้วย จัดลำดับความสำคัญของแผนงานและการลงทุน ดำเนินการฝึกอบรมและสร้างจิตสำนึกในการประหยัดพลังงาน ผสมผสานการประหยัดพลังงานและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเข้าไปในแผนธุรกิจ สื่อสารผลงานที่ได้ปฏิบัติให้กับทุกคนได้รับรู้ และเอาชนะอุปสรรคต่างๆให้ได้
ขั้นตอนที่ 5 ควบคุม (Control) ติดตามผลความก้าวหน้า (monitor progress) และพัฒนาอย่างต่อเนื่อง (Continuous improvement)
ประสิทธิภาพการใช้พลังงาน (Energy performance) ถูกติดตามผลอยู่ตลอดเวลา โดยแสดงผลในรูปของปริมาณการใช้พลังงานต่อผลผลิตที่ได้ (MJ / litre) ยิ่งไปกว่านั้นพารามิเตอร์หลักที่มีผลกระทบต่อประสิทธิภาพการผลิตของหน่วยผลิตหลัก ได้แก่ หม้อน้ำความดันสูง จะถูกนำมาบันทึกและเปรียบเทียบกับเกณฑ์มาตรฐาน (benchmark value)
นอกจากนี้ข้อมูลด้านพลังงานถูกนำมาวิเคราะห์และแสดงผลในรูปของตาราง Spreadsheet อย่างง่ายด้วยโปรแกรม EXCEL ซึ่งจะถูกนำไปแสดงผลต่อไปในรูปกราฟที่เข้าใจง่าย ทำให้พนักงานเห็นผลงานของตนได้ทุกเดือนอีกด้วย
ปริมาณพลังงานที่ใช้ที่บันทึกด้วยมิเตอร์รอง (Sub-meter) ที่ติดตั้งตามหน่วยผลิตต่างๆได้ถูกนำมาวิเคราะห์และแสดงผลในรูปของกราฟด้วยเช่นกัน ทำให้ในกรณีที่ปริมาณพลังงานที่ใช้ในแต่ละหน่วยผลิตใดๆมีค่ามากเกินกว่าค่ามาตรฐานที่ยอมรับได้ ผู้จัดการของแต่ละหน่วยผลิตจะทำการตรวจสอบ และแก้ไขปัญหาดังกล่าวได้อย่างรวดเร็วและควบคุมการใช้พลังงานให้อยู่ในเป้าหมายที่กำหนดไว้
เมื่อมีการประเมินถึงผลสำเร็จในการสร้างจิตสำนึกของพนักงานพบว่า มาตรการที่ยอมรับกันว่าได้สร้างความสำเร็จอย่างมากได้แก่ การใช้ สุนัขเดอลักซ์ร่วมในการรณรงค์ การใช้โปสเตอร์ที่มีอารมณ์ขัน และการเปลี่ยนโปสเตอร์เป็นรายเดือนให้สอดคล้องกับสถานการณ์
และสุดท้ายได้มีการกำหนดเป้าหมายในการทำงาน (Work goal) ขึ้นมา เป็นพันธกิจร่วมกันของทุกคนในโรงงาน
ผลงานที่ได้จากความตั้งใจ ความมุ่งมั่นและความร่วมมือกันของพนักงานทุกคนแสดงในตารางที่ 1
ปี ค.ศ. |
พลังงานที่ใช้ไปเทียบกับผลิตภัณฑ์สีที่ผลิตได้ (MJ / litre) |
ร้อยละของการใช้พลังงานที่ลดลงได้ เทียบกับปี ค.ศ. 1995 |
1995 |
5.55 |
- |
1996 |
4.89 |
11.9 |
1997 |
3.62 |
34.8 |
ในปี ค.ศ. 1997 โรงงาน ICI Paint Slough ก็ได้รับรางวัล Judges Special Award for SHE ซึ่งเป็นรางวัลประจำปีที่นิตยสาร Management Today มอบให้
พนักงานทุกคนในโรงงาน ICI Paint Slough มีความภูมิใจในการที่มีส่วนร่วมในการบรรลุเป้าหมายของการใช้พลังงานอย่างประหยัดและคุ้มค่า ภายในกลุ่มบริษัท ICI ทั่วโลก โรงงาน ICI Paint Slough ได้รับการยอมรับให้เป็นโรงงานตัวอย่างที่ทำให้เห็นถึงการบริหารจัดการด้านพลังงานอย่างได้ผล ช่วยลดต้นทุน เพิ่มผลผลิตและสร้างผลกำไรให้กลุ่มธุรกิจ ICI ได้อย่างแท้จริง
มาถึงขั้นตอนที่ 5 ซึ่งเป็นขั้นตอนสุดท้าย สรุปได้ว่างานที่อยู่ในขั้นตอนนี้ ประกอบด้วย ฝ่ายบริหารดำเนินการตรวจสอบอย่างต่อเนื่อง ทบทวนและตรวจสอบความก้าวหน้า รวมถึงการแสวงหาการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง
ดีใจกับผลงานของพนักงานโรงงานผลิตสี ICI Slough ในการใช้พลังงานอย่างประหยัดและคุ้มค่ามั้ยครับ
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที