มัณฑะเลย์ (Mandalay) เป็นเมืองใหญ่อันดับสองของเมียนมารองจากย่างกุ้ง และเป็นเมืองศูนย์กลางการค้าและการผลิตอัญมณีและเครื่องประดับที่สำคัญของเมียนมาตอนเหนือ เนื่องจากอยู่ใกล้กับโมกก (Mogok) ซึ่งเป็นแหล่งผลิตทับทิมและไพลินที่มีคุณภาพสูง และเหมืองพะกันต์ (Hpakant) ที่เป็นแหล่งผลิตหยกคุณภาพดีและมีปริมาณการผลิตมากที่สุดในโลก ปัจจุบันมีพ่อค้าชาวต่างชาติจำนวนไม่น้อยเดินทางเข้าไปซื้ออัญมณีในเมืองมัณฑะเลย์เนื่องจากการคมนาคมที่สะดวก มีสนามบินนานาชาติ และยังเป็นจุดแวะพักสำหรับเดินทางไปซื้อพลอยสีต่อที่เมืองโมกกซึ่งสามารถเดินทางไปกลับภายในหนึ่งวันได้อีกด้วย
ผู้ประกอบการส่วนใหญ่ในเมืองมัณฑะเลย์ทำธุรกิจเจียระไนและค้าหยก รวมถึงธุรกิจผลิตและจำหน่ายเครื่องประดับทองทั้งตกแต่งและไม่ตกแต่งอัญมณี ที่นี่มีตลาดค้าหยกขนาดใหญ่ที่มีชื่อเรียกในภาษาเมียนมาว่า Maha Aung Myay Kyuak Myat ตั้งอยู่บริเวณถนนสาย 87 และ 88 ตัดถนนสาย 39 และ 40 เป็นศูนย์กลางธุรกิจการ
ซื้อขายหยกที่สำคัญแห่งเดียวในเมืองนี้ มีพ่อค้าและนายหน้าเดินทางมาค้าขายหรือรับซื้อหยกกันอย่างคับคั่ง โดยตลาดเปิดทุกวัน แต่แบ่งเป็น 2 ช่วงเวลาคือ ระหว่างเวลา 4.00-10.00 น. และเวลา 14.00-16.00 น.
ภายในตลาดหยกแห่งนี้จัดแบ่งพื้นที่ออกเป็น 2 โซน โซนภายนอกเป็นพื้นที่ให้เช่าวางจำหน่ายหยกก้อนดิบหลากหลายขนาด มีผู้ค้าอยู่กว่า 100 ราย ขณะที่โซนภายในเป็นโต๊ะรับซื้อขายหยกก้อนและหยกเจียระไนจำนวนกว่า 300 โต๊ะ มีผู้ซื้อหลักคือ พ่อค้าชาวจีน พ่อค้าชาวเมียนมา รวมถึงอาจมีนายหน้าซึ่งเป็นคนท้องถิ่นนำหยกเจียระไนหรือหยกก้อนที่ผ่านการตัดเป็นชิ้นมาเสนอขายให้กับผู้ซื้อด้วย ในส่วนของราคาซื้อขายมักขึ้นอยู่กับคุณภาพหยกและการต่อรองราคาระหว่างกัน
นอกจากนี้ ภายในบริเวณตลาดยังมีช่างท้องถิ่นชาวเมียนมาที่รับจ้างเจียระไนหยกให้แก่ลูกค้าในตลาด โดยยังใช้เครื่องมือเจียระไนแบบดั้งเดิมซึ่งใช้เท้าถีบอยู่ หรือใช้เครื่องมือเจียระไนแบบพื้นฐาน อีกทั้งบริเวณโดยรอบตลาดค้าหยกแห่งนี้ยังมีร้านค้าปลีกเครื่องประดับหยกอยู่หลายร้าน ส่วนใหญ่จำหน่ายหยกแกะสลัก สร้อย กำไล และต่างหูหยก รวมถึงเครื่องประดับอำพันและหินสี ซึ่งผลิตขึ้นโดยช่างฝีมือชาวเมียนมาและเน้นขายสินค้าให้แก่กลุ่มลูกค้าชาวจีน ทั้งนี้ ผู้ค้าในตลาดนี้สื่อสารกันด้วยภาษาเมียนมาและภาษาจีนเป็นหลัก
บรรยากาศตลาดค้าหยก
ในส่วนของธุรกิจค้าเครื่องประดับในเมืองมัณฑะเลย์นั้น ส่วนใหญ่เป็นร้านค้าปลีกท้องถิ่น ตั้งอยู่ริมถนนสายสำคัญหรือย่านการค้าต่างๆ โดยย่านการค้าสำคัญที่มีร้านค้าเครื่องประดับตั้งอยู่มากที่สุดก็คือ ริมถนนสาย 84 ตัดถนนสาย 26 บริเวณใกล้เคียงกับ Zegyo Market ซึ่งเป็นตลาดท้องถิ่นที่จำหน่ายสินค้าอุปโภคบริโภคขนาดใหญ่ที่สุดในเมืองมัณฑะเลย์ บนถนนทั้งสองสายนี้มีร้านค้าปลีกเครื่องประดับอยู่ 10 กว่าร้าน อาทิ ร้าน Weint Sein High Class Gold Shop ซึ่งเป็นร้านเครื่องประดับทองที่ได้รับความนิยมจากชาวเมียนมาค่อนข้างมาก ขณะที่ริมถนนสายอื่นๆ มีร้านค้าปลีกเครื่องประดับบ้างประปรายซึ่งเน้นจำหน่ายสินค้าให้แก่คนในท้องถิ่นเป็นหลัก
ร้านค้าปลีกเครื่องประดับแบ
สินค้าที่จำหน่ายในร้านค้าปลีกแบบดั้งเดิมส่วนมากเป็นเครื่องประดับทองรูปพรรณ 22-24 กะรัต เครื่องประดับทองขาวหรือทองสีเหลืองและสีขาวสลับเป็นลวดลายสไตล์อิตาลี 18 กะรัต และเครื่องประดับเพชร เครื่องประดับทองตกแต่งคิวบิคเซอร์โคเนีย ส่วนเครื่องประดับทองตกแต่งด้วยอัญมณีอื่นๆ อาทิ หยก พลอยสีทั้งพลอยเนื้อแข็งและพลอยเนื้ออ่อน ไข่มุกเซ้าท์ซีที่ผลิตได้ในทะเลตอนใต้ของพม่า รวมถึงทองคำแท่งก็มีอยู่บ้างในบางร้านหรือมีสัดส่วนการจำหน่ายที่น้อยกว่า ทั้งนี้ ชาวเมียนมาส่วนใหญ่นิยมสวมใส่เครื่องประดับทองรูปพรรณและถือเป็นการสะสมทรัพย์สิน ขณะที่คนที่มีฐานะร่ำรวยจะชื่นชอบเครื่องประดับเพชรเพื่อแสดงฐานะทางสังคมมากกว่า สำหรับเครื่องประดับทองและทองคำแท่งที่วางขายในร้านค้าปลีกเหล่านี้ผลิตขึ้นเองโดยช่างฝีมือของแต่ละร้านซึ่งเป็นชาวเมียนมาทั้งหมด เครื่องประดับจึงมีรูปแบบเรียบง่ายค่อนข้างคล้ายคลึงกันเกือบทุกร้าน เว้นเพียงเครื่องประดับทองขาว 18 กะรัต ที่ทุกร้านจะนำเข้ามาจากฮ่องกงผ่านตัวแทนจำหน่าย
รูปแบบเครื่องประดับภายในร้านค้าปลีกแบบดั้งเดิม
แหล่งค้าเครื่องประดับที่สำคัญอีกแห่งหนึ่งก็คือ ริมถนนสาย 78 ใกล้กับห้างสรรพสินค้า Diamond Plaza ใจกลางเมืองมัณฑะเลย์ ซึ่งถือเป็นย่านที่เจริญที่สุดของเมือง มีร้านค้าปลีกเครื่องประดับที่ดูทันสมัยมากขึ้นอยู่ราว 7 ร้าน ซึ่งนอกจากกลุ่มลูกค้าจะเป็นคนในท้องถิ่นที่มีฐานะดีแล้ว ยังเน้นจำหน่ายสินค้าให้แก่นักธุรกิจหรือนักท่องเที่ยวต่างชาติด้วย สินค้าที่วางจำหน่ายส่วนใหญ่เป็นเครื่องประดับทอง 18 กะรัต ทั้งตกแต่งและไม่ตกแต่งอัญมณี โดยเฉพาะเครื่องประดับเพชร และเครื่องประดับเพชรตกแต่งไข่มุกหรือพลอยสี ซึ่งมีดีไซน์ร่วมสมัยดูหรูหรามากขึ้น อาทิเช่น ร้าน New Star Gems & Jewellery เป็นต้น ร้านค้าปลีกบริเวณนี้จะเน้นความสวยงามในการตกแต่งร้านและการจัดวางสินค้าซึ่งแตกต่างจากย่านอื่นๆ รวมทั้งมักตั้งป้ายโฆษณาสินค้าขนาดใหญ่อยู่หน้าร้าน อีกทั้งยังมีร้านค้าปลีกเครื่องประดับหยก เน้นจำหน่ายสินค้าให้แก่นักท่องเที่ยวต่างชาติโดยเฉพาะชาวจีน
ส่วนร้านค้าปลีกสมัยใหม่จะตั้งอยู่ในห้างสรรพสินค้า Diamond Plaza ซึ่งมีร้านค้าและเคาน์เตอร์จำหน่ายสินค้าอัญมณีและเครื่องประดับในโซนเดียวกันอยู่ 11 ร้าน เป็นของผู้ประกอบการชาวเมียนมาทั้งหมด สินค้าที่จำหน่ายมีทั้งเครื่องประดับแท้ไม่ว่าจะเป็นเครื่องประดับทองรูปพรรณ 20-22 กะรัต เครื่องประดับเพชร เครื่องประดับมุก เครื่องประดับพลอยสีซึ่งส่วนมากเป็นพลอยเนื้ออ่อน เครื่องประดับทองขาวล้วน 18 กะรัต เครื่องประดับเงินทั้งที่ตกแต่งและไม่ตกแต่งอัญมณี รวมถึงเครื่องประดับแฟชั่น รูปแบบมีตั้งแต่แบบคลาสสิกเรียบง่ายไปจนถึงสไตล์ร่วมสมัย จากการสัมภาษณ์เจ้าของร้านเครื่องประดับหลายรายพบว่า เครื่องประดับที่วางจำหน่ายส่วนใหญ่ผลิตขึ้นโดยช่างฝีมือชาวเมียนมา เว้นเพียงเครื่องประดับทองขาวล้วน 18 กะรัต สไตล์อิตาลีที่ซื้อมาจากผู้ค้าส่งชาวฮ่องกง ส่วนวัตถุดิบจำพวกเพชรเจียระไนมักสั่งซื้อจากตัวแทนนำเข้าจากฮ่องกงเช่นกัน ขณะที่พลอยสีบางส่วนซื้อมาจากผู้ค้าพลอยในเมืองโมกกและบางส่วนก็นำเข้าจากผู้ค้าไทย
เคาน์เตอร์จำหน่ายเครื่องประดับในห้างสรรพสินค้า Diamond Plaza
สำหรับผู้อ่านที่สนใจข้อมูลเกี่ยวกับอัญมณีและเครื่องประดับในเมียนมา อ่านเพิ่มเติมได้ที่ระบบฐานข้อมูลสารสนเทศด้านการตลาด (www.git.or.th/gem) หรือกด LIKE เป็นสมาชิกเฟซบุ๊ค GIT Information Center เพื่อรับข้อมูลข่าวสารที่น่าสนใจอย่างต่อเนื่อง
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที
