Danish design consultancy Index เพิ่งประกาศผลผู้ชนะเลิศรางวัล Index: Award ประจำปี 2009 งานนี้เป็นการประกวดระดับนานาชาติที่ยิ่งใหญ่ (ประหนึ่งรางวัลออสการ์ของวงการออกแบบเลยทีเดียว) ที่ว่ายิ่งใหญ่นั้นอยู่ที่สาระสำคัญของโจทย์ ภายใต้แนวคิด การออกแบบเพื่อชีวิตที่ดีกว่า (Design to Improve Life) ซึ่งต้องการแก้ปัญหาในระดับสากลที่ประชากรส่วนใหญ่ของโลกกำลังเผชิญ
นักออกแบบต้องงัดพลังสมองออกมาประกวดประขันกันเต็มที่ เพราะโจทย์นั้นมาในระดับมหภาค แถมเงินรางวัลสำหรับผู้ชนะเลิศในแต่ละสาขาก็สูงถึง 100,000 ยูโร เลยทีเดียว สาขาที่จัดประกวดแบ่งเป็น ร่างกาย(Body) บ้าน(Home) ทำงาน(Work) เล่น(Play) และ ชุมชน(Community) ปีนี้มีผลงานส่งเข้าประกวดกว่า 700 งาน โดยผลงานที่เข้ารอบสุดท้ายนั้นได้รับเลือกไปจัดแสดงในงาน Copenhagen Design Week 2009 ที่ผ่านมาด้วย (จากนั้นก็จะจัดแสดงหมุนเวียนไปในอีกหลายประเทศ ซึ่งต้องติดตามข่าวกันในภายหลัง) ตอนนี้มาทำความรู้จักผลงานชนะเลิศของแต่ละสาขากันก่อนดีกว่า
![freeplay freeplay](http://www.tcdcconnect.com/content/blog/wp-content/uploads/2009/11/freeplay.jpg)
สาขา ร่างกาย (Body)
เครื่องวัดอัตราการเต้นของหัวใจทารก (FREEPLAY FETAL HEART RATE MONITOR) จากบริษัท Freeplay ประเทศอังกฤษ ซึ่งเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์แบตเตอรี่ที่สามารถผลิตและชาร์จไฟในตัวเองได้ด้วยการหมุน (Hand -Crank) เครื่องนี้สามารถวัดอัตราการเต้นของหัวใจทารกในครรภ์ได้โดยไม่ต้องพึ่งอัลตราซาวด์ ซึ่งอัตราการเต้นของหัวใจนี้จะเป็นสัญญาณที่ทารกในครรภ์ส่งออกมาถึงแพทย์ว่าเขาแข็งแรงดีหรือไม่ อยู่ในภาวะขาดออกซิเจนหรือเปล่า ฯลฯ
ผลงานนี้ถูกคิดค้นขึ้นภายใต้แนวคิดเรื่องความปลอดภัยของแม่และทารกที่อยู่ในพื้นที่ที่ห่างไกลแพทย์ ห่างไกลอุปกรณ์การแพทย์ที่เหมาะสม และขาดแคลนพลังงาน ประเด็นที่ทำให้มันได้รับรางวัลอยู่ที่ตัวเลขการเสียชีวิตของมารดาและทารกในประเทศกำลังพัฒนาที่สูงจนน่าตกใจ หนังสือพิมพ์วอชิงตันโพสต์เคยรายงานว่า ปีหนึ่งๆ มีมารดาและทารกในครรภ์ต้องเสียชีวิตถึงราว 500,000 คน ซึ่งสาเหตุส่วนใหญ่สามารถป้องกันได้ด้วยการดูแลขั้นพื้นฐาน และข้อมูลที่บริษัท Freeplay เองเคยทำการวิจัยไว้ในประเทศแอฟริกาใต้ก็บ่งชี้ว่า มีเด็กทารกเสียชีวิตระหว่างการคลอดถึงปีละ 1 ล้านคน ซึ่งวิธีป้องกันการเสียชีวิตดังกล่าวนั้นไม่ใช่เรื่องยาก หากเพียงเราได้ทราบถึงสภาวะของทารกในครรภ์เสียก่อน ดังนั้น เครื่องมือ FREEPLAY FETAL HEART RATE MONITOR นี้ จึงถือว่า จำเป็นอย่างยิ่งสำหรับการแพทย์ในโลกที่กำลังพัฒนา
![chulha chulha](http://www.tcdcconnect.com/content/blog/wp-content/uploads/2009/11/chulha.jpg)
สาขา บ้าน (Home)
เตาอบ CHULHA โดยทีมออกแบบ Eindhoven Academy จากเนเธอร์แลนด์ (ออกแบบเพื่อ Phillips Design อีกทอดหนึ่ง) เตา CHULHA นี้ ออกแบบมาเพื่อดักควันไฟในเตาไม่ให้ฟุ้งกระจายในบ้าน แล้วดันควันที่พลุ่งออกมาไปยังปล่องไฟ เพื่อให้แน่ใจว่า ควันจะถูกปล่อยออกไปนอกบ้าน ข้อดีอีกอย่างคือ เตานี้ถูกออกแบบให้ผลิตได้โดยง่าย ต้นทุนต่ำมาก ผู้ประกอบการรายเล็กๆ ในท้องถิ่นหรือแม้แต่ชาวบ้านเอง ก็สามารถเรียนรู้และผลิตขึ้นใช้เองได้
ผลงานชิ้นนี้มุ่งที่จะลดปัญหาด้านสุขภาพของคนยากจนที่เกิดจากการปรุงอาหารภายในบ้านในประเทศกำลังพัฒนาส่วนมาก ชาวบ้านมักจะก่อไฟตั้งหม้อบนหิน 3 ก้อน ทำให้ควันไฟกระจายไปทั่วบ้าน ซึ่งอันตรายของควันไฟจากเตาหุงต้มนี้ทำให้สุขภาพย่ำแย่จนถึงแก่ชีวิตได้ (อ้างอิงจากรายงานขององค์การอนามัยโลก มีผู้เสียชีวิตราว 1.6 ล้านคนต่อปี จากพิษสะสมของควันไฟที่เกิดจากการประกอบอาหารในครัวเรือนซึ่งใช้เชื้อเพลิงทั่วไป เช่น ไม้ มูลสัตว์ ถ่านหินเลน ฯลฯ)
![kiva kiva](http://www.tcdcconnect.com/content/blog/wp-content/uploads/2009/11/kiva.jpg)
สาขา ทำงาน (Work)
รางวัลนี้ตกเป็นของเว็บไซต์ Kiva.org ซึ่งเกิดขึ้นจากความคิดของ Premal Shah ผู้ประกอบการสังคมจากซานฟรานซิสโก Kiva.org เปิดพื้นที่กลางให้ผู้ประกอบธุรกิจรายย่อย (Micro Business) จากประเทศกำลังพัฒนาได้โพสต์โปรไฟล์ของตนลงบนเว็บไซต์ และเปิดโอกาสให้ผู้ที่มีกำลังทรัพย์จากทั่วโลกได้เป็นผู้ให้กู้ (Funder) ปล่อยเงินกู้แก่ผู้ประกอบการเล็กๆ ผ่านเครดิตการ์ดในจำนวนเงินไม่มากมาย (เริ่มต้นที่ 25 เหรียญสหรัฐ) โดยผลจากการทำงานของเว็บไซต์นี้ตลอด 3 ปีครึ่ง สามารถหาเงินกู้ให้กับผู้ประกอบการรายย่อยได้ถึง 86 ล้านเหรียญสหรัฐ และเจ้าของเว็บก็บอกอย่างภาคภูมิว่า เงินกู้เหล่านั้นได้รับการชำระคืนถึง 98% เลยทีเดียว
ปัญหาการขาดแคลนเงินทุนนั้นมีอยู่ทั่วทุกหนแห่งบนโลกใบนี้ ผู้ประกอบการรายเล็กๆ ไม่สามารถจะขอกู้เงิน (แม้เพียงน้อยนิด) จากสถาบันการเงินต่างๆ Kiva.org จึงต้องการเข้ามาอุดช่องว่างตรงนี้ โดยเชื่อมโยงผู้กู้และให้กู้เข้าหากันผ่านเงื่อนไขที่เรียบง่าย เป็นการสนับสนุนผู้ด้อยโอกาสให้ได้พึ่งพาตนเอง ด้วยการ เปลี่ยนเงินบริจาคแบบให้เปล่าเป็นเงินยืมลงทุนที่ต้องคืน
หัวใจที่ทำให้ไอเดียของเว็บไซต์นี้เติบโตได้ดี เป็นเพราะโลกปัจจุบันมีระบบอินเตอร์เน็ตที่ทรงประสิทธิภาพ การระดมทุนจึงไม่ต้องพึ่งพาความช่วยเหลือจากคนรวยเพียงไม่กี่คน แต่สามารถได้จากผู้คนธรรมดามากมายทั่วโลก ที่มุ่งหวังให้เพื่อนมนุษย์หลุดพ้นจากความยากจน ด้วยเงินก้อนเล็กๆ ที่พวกเขาสามารถให้ยืมได้นั่นเอง