ตอนที่ 10
3. ขั้นตอนการกลั่น (Distillation Process)
3.1 หลักพื้นฐานของการกลั่น (Principle of Distillation) การกลั่นเป็นการแยกสารละสายที่เป็นของเหลวออกจากของผสม โดยอาศัยหลักการระเหยกลายเป็นไอแล้วนำไปและควบแน่น โดยอาศัยหลักการที่ สารบริสุทธิ์แต่ละชนิดเปลี่ยนสถานะได้ที่อุณหภูมิจำเพาะต่างกัน สารที่มีจุดเดือดต่ำจะเดือดเป็นไอออกมาก่อน เมื่อทำให้ไอของสารมีอุณหภูมิต่ำลงจะควบแน่นกลับมาเป็นของเหลวอีกครั้ง กระบวนการกลั่น แบ่งได้เป็น 4 วิธี ตามประเภทของสารและการใช้งานคือ
1. การกลั่นแบบพื้นฐาน (Basic Distillation)
..2. การสกัดโดยการกลั่นด้วยไอน้ำ (Extraction by Distillation)
..3. การกลั่นลำดับส่วน (Fractional Distillation)
..4. การกลั่นน้ำมันดิบ (Refining)
การกลั่นแบบพื้นฐาน มักใช้ในการกลั่นแยกสารบริสุทธิ์ออกจาก สารผสม / สารแขวงลอย ในห้อง ปฏิบัติการ หรือในงานอุตสาหกรรมขนาดเล็กที่ไม่มีกระบวนการซับซ้อนใดๆ ดังแสดงตามรูปที่13
.การสกัดโดยการกลั่นด้วยไอน้ำเป็นตัวทำละลาย เป็นการแยกสารออกจากของผสม ใช้ในการแยกสารที่ไม่ทำปฏิกิริยากับน้ำ ระเหยง่าย และไม่ละลายน้ำ ออกจากสารที่ระเหยยาก ข้อดีของการกลั่นแบบสกัดนี้ สามารถใช้แยกสารระเหยง่าย ออกจากสารระเหยยาก และสามารถควบคุมความดันไอของสารที่มีจุดเดือดสูงให้สามารถกลั่นตัวที่อุณหภูมิต่ำลงมาได้ ตัวอย่างเช่น การกลั่นสกัดน้ำมันหอมระเหยจาก เปลือก เมล็ด ก้านและใบของพืชได้โดยง่าย
การกลั่นลำดับส่วน เป็นการแยกของเหลว ตั้งแต่ 2 ชนิดโดยมีจุดเดือดที่ต่างกันไม่มาก เป็นการกลั่นโดยใช้ หอกลั่นหรือที่เรียกว่า คอลัมน์(Column) เป็นชั้นๆในการแยกสารที่ต้องการกลั่นแยกออก เหมือนกับการกลั่น แบบพื้นฐาน แต่เป็นการกลั่นซ้ำหลายๆครั้งจนได้สารบริสุทธิ์ การกลั่นลำดับส่วนนี้ เป็นการดึงไอออกมา ควบแน่น แล้วจึงกลั่นซ้ำ จนได้สารที่ต้องการบริสุทธิ์ ที่สุด ในหอกลั่นหรือคอลัมน์จะมีการสร้างซ้อนกันเป็นชั้นๆ ในเวลากลั่นต้องมีการให้ความร้อนแก่หอกลั่นและสารที่ต้องการกลั่น อย่างช้าๆ และมีการควบคุมอุณหภูมิด้วย อุปกรณ์ที่ให้ความร้อน (heater / steam) อย่างคงที่ เพื่อป้องกันความร้อนสูงเกิน เหมาะสำหรับการกลั่นแยกสารเคมีหลายๆตัวออกจากกัน เช่นการกลั่นแอลกอฮอล์ เป็นต้น
การกลั่นน้ำมันดิบ เป็นการแยกสารประกอบไฮโดรคาร์บอนหลายชนิดออกจากกัน โดยการแยกสารแขวงลอย โลหะหนัก กำมะถัน ก๊าซ และสิ่งเจือปนอื่นๆออกก่อน จึงนำมากลั่นแบบลำดับส่วน ซึ่งสามารถเก็บสารที่ต้องการ ตามช่วงของอุณหภูมิของจุดเดือด อุณหภูมิที่ใช้ในการกลั่นอยู่ในช่วง 320 - 385°C ได้เป็นผลิตภัณฑ์หลายชนิดเช่น ก๊าซหุงต้ม (LPG) , น้ำมันเบนซิน , น้ำมันก๊าด , น้ำมันดีเซล , น้ำมันหล่อลื่น , ไข น้ำมันเตา และยางมะตอย
รูปที่ 13 แสดงเครื่องกลั่นแบบพื้นฐาน(Basic of Distillation Process)
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที
