ความไว้วางใจ
ความไว้วางใจ
ปีที่ 2 ฉบับที่ 17
12 พฤษภาคม 2552
“When a man assumes a public trust he should consider himself a public property.” Thomas Jefferson
คำกล่าวของประธานาธิบดี Thomas Jefferson ข้างต้นหมายถึงบุคคลใดที่ได้รับความไว้วางใจจากสาธารณะเขาควรจะต้องเข้าใจว่าตนเองมีสภาพเป็นสมบัติสาธารณะ หรือกลายเป็นบุคคลสาธารณะไปแล้ว การจะกระทำการใดๆย่อมเป็นการสื่อความหมายหรือส่งสัญญาณให้สาธารณะเข้าใจในลักษณะใดลักษณะหนึ่ง มีผลต่อการส่งและรับสัญญาณความหมายของคนส่วนใหญ่ซึ่งมีพื้นฐานความแตกต่างกันทั้งความรู้และข้อมูลที่ผู้รับสัญญาณมีอยู่ก่อนหน้าแล้ว ดังนั้นการพูด หรือการให้ข้อมูลของผู้นำ หรือ นักการเมืองจึงต้องระมัดระวังอย่าสร้างหรือจูงให้คนเข้าใจผิด หรือเข้าใจคลาดเคลื่อนในข้อเท็จจริง จนทำให้สังคมสับสนหรือเกิดการแตกแยกทางความเข้าใจ
มีคำกล่าวว่า “Everyone loses when public goods are exploited for individual gains.” ทุกคนเสียเหมือนกันหมดเมื่อสมบัติสาธารณะถูกใช้เพื่อหาประโยชน์ส่วนตน เราพบเห็นอยู่เสมอที่มีคนคิดตักตวงเอาประโยชน์จากสมบัติสาธารณะ ทั้งที่เป็นทรัพยากรธรรมชาติ และทรัพยากรเทคโนโลยี โดยไม่รู้สึกว่าเป็นการเอาเปรียบคนอื่นในสังคม นับเป็นเรื่องโศกนาฏกรรมของสาธารณะ (Tragedy of the commons) ที่มีคนจำนวนน้อยทำร้ายคนจำนวนมากด้วยการตักตวงผลประโยชน์จากสมบัติสาธารณะไปเป็นประโยชน์ของตนเองหรือของกลุ่มตน
เรื่องจิตสำนึกของพลเมือง (Civic-minded) เป็นเรื่องที่ต้องปลูกฝังตั้งแต่เด็ก สร้างภูมิคุ้มกันเรื่องประโยชน์สาธารณะให้รู้จักรับผิดชอบต่อหน้าที่พลเมืองและรู้สึกละอายต่อบาปถ้าเอาเปรียบสาธารณะ ถ้าทุกคนมีความตระหนักและมีจิตสาธารณะ ร่วมมือกันใช้ของสาธารณะเท่าที่จำเป็นสังคมส่วนใหญ่จะได้ประโยชน์
William Tov กับ Ed Diener ได้ร่วมกันเขียน “The well-being of nations: linking together trust, cooperation and democracy.” ซึ่งกล่าวถึงการศึกษาเรื่องความไว้วางใจ (Trust) และความร่วมมือกัน (Cooperation) ซึ่งเป็นลักษณะเด่นของสังคมที่มีความเป็นอยู่ดี (Well-being Society) โดยระบุจากการศึกษาว่ามีความสัมพันธ์กันระหว่างความเป็นอยู่ดีของชาติ กับตัวแปรอื่นๆเช่น การเสียสละ และความอดทน ขอนำมาเสนอเป็นน้ำจิ้มสมองดังนี้
- ความร่วมมือ หมายถึง การทำงานร่วมกัน (Working collectively) เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ร่วม (Shared objectives) การจะทำให้งานบรรลุถึงความสำเร็จได้ การสื่อสารเป็นเรื่องสำคัญในการปรับฐานความเชื่อ (Align beliefs) เป้าหมาย (Goals) และสิ่งอื่นๆ ความไว้วางใจระหว่างสมาชิกในกลุ่มที่กำลังร่วมมือกันทำงานจึงเป็นเรื่องสำคัญ เพราะสมาชิกทุกคนในกลุ่มต้องการความมั่นใจว่าความพยายาม ความคิดเห็น ข้อเสนอแนะ และความทุ่มเทของตนจะได้รับการพิจารณาอย่างยุติธรรม (Fair) มีความจริงใจ (Authentic) ต่อกัน และผลที่ได้จากความร่วมมือกันทำงานจะมีความยั่งยืน(Sustain) รวมทั้งการประนีประนอมเพื่อให้ได้ผลรวม (Collective goods) จะไม่ใช่เพื่อผลประโยชน์ที่เห็นแก่ตัวของคนใดคนหนึ่ง หรือ กลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ความร่วมมือถึงจะสำเร็จได้
- ความสามารถในการไว้วางใจ ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการเช่นระดับการมองโลกในแง่ดี (Degree of optimism) ถ้าคนๆนั้นเป็นคนที่มองอะไรเป็นบวก (Positive outlook) ก็จะมีโอกาสสร้างความไว้วางใจได้ง่ายกว่า เพราะ คนที่มองโลกในแง่ดี จะมีแนวโน้มในการไว้วางใจผู้อื่นมากกว่า ขงจื้อกล่าวว่า “It is more shameful to distrust our friends than to be deceived by them.” เป็นเรื่องน่าละอายใจมากกว่าที่ไม่ไว้วางใจเพื่อนของเรามากกว่าการจะถูกเพื่อนหลอกลวง ถ้าคนในสังคมถูกใส่ข้อมูลชี้นำให้มองกันในแง่ร้ายมากขึ้น คนจะมีความไว้วางใจกันน้อยลง ขาดความเชื่อถือซึ่งกันและกัน สังคมย่อมขาดความร่วมมือกันตามมา
- บุคลิกภาพ (Personality) เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่สามารถมีอิทธิพลต่อการสร้างความไว้วางใจ คนบางคนมีความโน้มเอียงล่วงหน้า (Predispose) ในการมองโลกในแง่ดี มากกว่าคนอื่น เขาเป็นคนมองสิ่งดีในชีวิต และดูว่าสิ่งที่ไม่ดี (Negative) นั้นเขาจะสามารถจัดการอะไรได้บ้าง ผลก็คือมีความสุขทั้งทางอารมณ์และปัญญา เข้าใจผู้อื่นมากขึ้น มีความไว้วางใจคนมากขึ้น เพราะบุคลิกภาพของเขามีความโน้มเอียงจะไว้วางใจคนอยู่แล้ว
- ความสัมพันธ์ทางสังคม (Social interaction) จากการศึกษาพบว่าการปะทะสังสรรค์ทางสังคมมีบทบาทสำคัญในเรื่องความเป็นอยู่ดีด้วย คนที่มีความสุข จะมีความสัมพันธ์กับเพื่อน ครอบครัว และคู่สมรส มากกว่าเพราะความไว้วางใจช่วยพัฒนาความสัมพันธ์ให้ดีขึ้นที่ใดที่มีระดับความไว้วางใจกันในสังคมสูง ก็จะมีสิ่งแวดล้อมที่เหมาะแก่การสร้างความร่วมมือกันมากขึ้น ความไว้วางใจจะชักนำ (Induce) ให้เกิดความร่วมมือด้วยการขจัดความกลัวออกไป ทำให้เกิดการปะทะสังสรรค์ทางสังคมมากขึ้นซึ่งจะมีผลทำให้สังคมมีความสุขมากขึ้น
- ความร่วมมือกันสร้างผลิตผล ในสิ่งแวดล้อมที่มีความไว้วางใจกัน ผลิตผล (Productivity) จะสูงขึ้น จากการศึกษาพบว่าลูกจ้างที่ไว้วางใจนายจ้างมีความสุขในการทำงานมากขึ้น และเป็นผลทำให้ผลิตผลเพิ่มขึ้น สังคมก็เช่นเดียวกัน ถ้าเราต้องการให้สังคมมีความก้าวหน้าคนในสังคมก็ต้องมีความไว้วางใจผู้นำ เมื่อใดที่คนไว้วางใจผู้นำของตน คนก็จะมีความสุขในการทำงานและจะทำให้ผลิตผลโดยรวมของประเทศชาติสูงขึ้นด้วย การทำลายความน่าเชื่อถือของผู้นำเป็นการสร้างความไม่ไว้วางใจให้กับประชาชน เมื่อประชาชนไม่สุขใจ ย่อมมีผลต่อการใช้ชีวิตและการทำงาน ผลิตผลย่อมลดลง ขีดความสามารถในการแข่งขันลดลง จึงเป็นผลเสียต่อประเทศ
- ความพึงพอใจกับการเสียสละ ความพึงพอใจในชีวิต (Life satisfaction) มีความสัมพันธ์กับการอาสาเสียสละ (Volunteerism) เพราะคนที่มีความพึงพอใจในชีวิตแล้วมีโอกาสอาสาเสียสละช่วยคนอื่นๆได้มากกว่า เนื่องจากความเป็นอยู่ดีทำให้มีความรู้สึกปลอดภัย (Secure) ในชีวิต จึงมีความพร้อมที่จะช่วยเหลือคนอื่นมากขึ้น
- ความเป็นอยู่ดี กับความอดทน จากการสำรวจของ World values survey พบว่าในสังคมที่มีความไว้วางใจกันในระดับสูงและมีความเป็นอยู่ดี สังคมจะมีค่านิยมเรื่องความอดทน (Tolerance) สูง จะมีรายได้ประชาชาติสูง จะมีเสรีภาพมากกว่า และประชาชนมีความต้องการเข้าร่วมในกิจกรรมของรัฐบาลหรือของส่วนรวมมากขึ้น
- ระดับความพึงพอใจ (Level of satisfaction) เมื่อใดที่ความต้องการของประชาชนถูกตอบสนอง ประชาชนจะเกิดความพึงพอใจ และเป็นเครื่องชี้วัดว่ารัฐบาลมีความชอบธรรม (Legitimate) ในสายตาประชาชนหรือไม่ ยิ่งประชาชนมีความพึงพอใจมากเท่าใดก็จะมีความเชื่อมั่นในรัฐบาลมากขึ้นด้วยเท่านั้น
Lao Tzu บอกว่า “He who does not trust enough, Will not be trusted.” คนที่ไม่ไว้วางใจคนอื่นอย่างเพียงพอ เป็นคนที่ไม่น่าไว้วางใจ สังคมที่ขาดความไว้วางใจ ย่อมไม่มีความร่วมมือกัน จึงเป็นสังคมที่เจริญเติบโตได้ช้า
บทความแสดงทรรศนะอิสระของผู้เขียน ใช้แหล่งข้อมูลสาธารณะ ไม่มีเจตนาชักชวนให้ผู้อ่านเชื่อ โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน หรือส่งบทความต่อ หากมีความประสงค์จะเลิกรับบทความ กรุณาแจ้งให้ทราบ ขอบคุณที่อ่านและเผยแพร่ต่อ ด้วยความปรารถนาดี... สมชัย ศิริสุจินต์ sirisujin@yahoo.com
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที