คุณรู้หรือไม่ว่าประวัติศาสตร์ของคณิตศาสตร์นั้นย้อนไปได้ไกลขนาดไหน ?

ถ้ารวมการขีด ๆ เขียน ๆ เป็นรูปเรขาคณิตหรือการนับจำนวนแบบพื้นฐาน ว่ากันว่าปรากฏหลักฐานซึ่งย้อนไปได้ไกลราว 3-5 หมื่นปีเลยทีเดียว

แต่ถ้านับเฉพาะองค์ความรู้ที่ค่อนข้างเป็นระบบแล้ว สัญลักษณ์ที่ใช้แทนจำนวนหรือตัวเลขเกิดขึ้นเมื่อประมาณ 5 พันปีก่อนในยุคอียิปต์โบราณ ซึ่งมีลักษณะเป็นอักษรภาพและเป็นต้นกำเนิดของระบบเลขฐานสิบที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน

อีกทั้งยังเชื่อว่า สมัยนั้นสามารถหาค่าโดยประมาณของพื้นที่วงกลมได้แล้ว ?!? (น่าทึ่งใช่ไหม)

ในยุคบาบิโลเนียเมื่อราว 4 พันปีที่แล้ว พบหลักฐานบนแผ่นจารึกดินเหนียวมีข้อความว่า “เส้นรอบวงยาวเป็น 3 เท่าของเส้นผ่านศูนย์กลาง” ซึ่งอัตราส่วนของเส้นรอบวงต่อเส้นผ่านศูนย์กลางก็คือค่า “π (พาย)” แสดงว่าในยุคนั้นใช้ค่าพายเท่ากับ 3 ซึ่งใกล้เคียงกับที่ใช้ในปัจจุบันมาก (ประมาณ 3.14)

และช่วงถัดมาหลังจากนั้นอีกราว 200-400 ปี ก็พบหลักฐานที่เรียกว่า “มอสโคปาปิรุส” และ “ไรน์ปาปิรุส” ซึ่งมีโจทย์ปัญหาคณิตศาสตร์มากมายเกี่ยวกับการคำนวณหาสัดส่วนความยาว พื้นที่ รวมถึงการหาปริมาตรของพีระมิดแล้ว

ส่วนทฤษฎีสำคัญ ๆ ที่พวกเราคุ้นเคยและถือเป็นจุดเริ่มต้นของการศึกษาคณิตศาสตร์โดยเฉพาะด้านเรขาคณิตนั้น เกิดขึ้นในช่วง 700-300 ปีก่อนคริสต์ศักราช ซึ่งเป็นยุคของนักคณิตศาสตร์คนสำคัญของโลกอย่าง พีทาโกรัส ยุคลิด และอาร์คิมิดีส 

ในยุคนั้นการคำนวณเกี่ยวกับความยาวและพื้นที่ของสามเหลี่ยม สี่เหลี่ยม รวมไปถึงมุมในส่วนโค้งของวงกลม แทบไม่ต่างจากที่เด็กสมัยนี้ตั้งหน้าตั้งตาเรียนกันอยู่เลย

นั่นหมายความว่า วิชาเลขที่ทำให้หลายคนปวดหัว ก็คือสิ่งที่คิดค้นและใช้มาตั้งแต่เมื่อ 2,700 ปีที่แล้ว

โจทย์ปัญหาที่ตั้งขึ้นในสมัยก่อนล้วนเกิดจากข้อสงสัยในสิ่งต่าง ๆ รอบตัว แต่เพราะการตั้งคำถาม การพยายามค้นหาคำตอบ และส่งต่อความรู้จากรุ่นสู่รุ่นเช่นนี้เอง ที่ทำให้วิวัฒนาการของคณิตศาสตร์ก้าวไกลจนกลายเป็นรากฐานอันแข็งแกร่งของเทคโนโลยีที่ล้ำสมัยในปัจจุบัน

หากคุณเองก็ชอบเรื่องการแก้โจทย์คณิตศาสตร์ อยากรู้ว่านักคณิตศาสตร์ตั้งประเด็นปัญหาแบบไหนมาถกกัน หรือสงสัยว่าโจทย์เลขสมัยพันปีที่แล้วนั้นจะยากสักแค่ไหน แนะนำให้ลองหาคำตอบได้จากหนังสือเล่มนี้... 

100 โจทย์คณิตสุดหินในประวัติศาสตร์ ในเล่มรวบรวมโจทย์ปัญหาชั้นยอด คัดเฉพาะโจทย์ที่มีความน่าสนใจและมีความสำคัญทางประวัติศาสตร์

อีกทั้งทุกข้อสามารถหาคำตอบได้โดยใช้ความรู้แค่ระดับมัธยมต้นเท่านั้น เป็นหนังสือที่เหมาะอย่างสำหรับผู้ที่ชื่นชอบความท้าทายในการแก้โจทย์คณิตศาสตร์ยาก ๆ โดยเฉพาะ

มาลองดูตัวอย่างกัน