สะดวก

ตอนที่ 3 ( การทำกิจกรรม 5ส )

ท่านที่อ่านการทำกิจกรรม 5ส ไป 2 ตอนแล้วและถ้าลองทำตามดูด้วยจะพบว่าประโยชน์ของการทำ สะสางนั้นช่วยลดอุปสรรคในการปฏิบัติงานไปได้มากทีเดียว พื้นที่ในการปฏิบัติงานจะมีเฉพาะของที่จำเป็นต้องใช้ในการทำงานเท่านั้น วัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องจักร ที่ติดป้ายแดงเอาไว้ก็ให้จัดการแจกจ่ายไปยังหน่วยงานอื่นๆที่ยังจำเป็นต้องใช้อยู่ได้หรือถ้ายังตัดสินใจไม่ได้ว่าจะขายหรือจะทิ้งก็ให้เคลื่อนย้ายไปยังจุดพักรอการขออนุมัติจากฝ่ายบริหารก่อน พื้นที่ปฏิบัติงานจะได้หาสิ่งของได้ง่ายขึ้นและถ้าจะให้การทำงานมีความคล่องตัวมากขึ้นเราก็จะมาทำ ส. 2 กันโดยการจัดเก็บสิ่งของที่จำเป็นต้องใช้ในการทำงานให้เป็นระบบมีระเบียบนั่นเอง

• สิ่งแรกที่จำเป็นต้องทำคือ ขจัดสิ่งสกปรกด้วยไม้กวาดและผ้าขี้ริ้ว( เรียกตามคุณแม่สอนไว้ )
• สะดวกหมายถึง มาตรฐานของการจัดเก็บ(แต่มาตรฐานไม่ได้เริ่มต้นจากความสะอาดทุกอย่าง)

จุดตรวจ

1. ขจัดของที่ไม่จำเป็นต้องใช้ออกไปก่อน
2. ทำความสะอาดสถานที่และพื้นที่ว่างจากการเคลื่อนย้ายของที่ไม่จำเป็นต้องใช้ออกไปแล้ว

• โรงงานคุณมีการใช้ระบบจัดเก็บแบบตะแกรง(Address Grid )หรือไม่
• เครื่องจักรทุกตัว และสถานที่จัดเก็บทุกที่ จำเป็นต้องมีที่อยู่ของตัวเอ A B C

• ทุกพื้นที่ทำงานจะต้องทาสีแต่ไม่บังคับ
• พื้นที่พักผ่อนใช้สีที่ผ่อนคลาย
• พื้นสามารถทาสีได้แต่ให้พิจารณาขอบเขตและสิ่งของที่ติดตั้งถาวร

• สีพื้นเป็นส่วนหนึ่งที่ใช้ในการตัดสินใจเลือกสีมาตีเส้น

จุดตรวจสอบ

1. การทาสีที่นิยมใช้โดยทั่วไปหรือใช้เทปกาว
2. เริ่มจากการตีเส้นจำแนกทางเดิน และพื้นที่ทำงาน
3. กำหนดทิศทางสัญจรจะเคลื่อนย้ายขวาหรือซ้าย (ใช้หลักจราจรบนถนน)
4. ใช้เส้นประสำหรับทางออกและทางเข้า
5. ใช้แถบลายเสือสำหรับพื้นที่ ที่ต้องการความระมัดระวัง

• สีพื้นเป็นส่วนหนึ่งที่ใช้ในการตัดสินใจเลือกสีมาตีเส้น

จุดตรวจสอบ : จะทาสีเส้นแบ่งอย่างไร

1. ใช้เฉพาะเส้นตรง
2. ตีเส้นให้ชัดเจนและเห็นได้ชัด
3. มีมุมน้อยที่สุด
4. หลีกเลี่ยงมุมขวา

1. เส้นทางเข้า / ออก

• คุณไม่เคยเดินบนเส้นสีเหลืองหรือรั้วที่กั้นทางเดิน
• ทางเข้าและทางออกจะถูกทำเครื่องหมายไว้
• ทุกคนรู้จักเส้นทางเข้า/ออก

จุดตรวจสอบ

1. เส้นแบ่งใช้เส้นทึบ, เส้นทางเข้า/ออกใช้เส้นประ
2. ความปลอดภัยเป็นอับดับแรกในการพิจารณากำหนดตำแหน่งเส้นทางเข้า/ออก
3. มั่นใจว่าทุกคนเข้าใจระบบทั้งหมดเป็นอย่างดี

• ด้วยประสบการณ์เกี่ยวกับเปิดประตูทันทีทันใดจะถูกหน้าเราในบางครั้ง
• สิ่งสำคัญจะต้องรู้ว่าทางไหนประตูเปิด

จุดตรวจสอบ

1. ให้คิดจากมุมมองของผู้ใช้ประตูเสมอ
2. พิจารณาเรื่องความปลอดภัยตลอดเวลา
3. ใช้ป้ายคำพูด “ห้ามเปิดประตูนี้ทันทีทันใด”
4. เส้นบนพื้นบอกถึงอันตราย

• ซ้ายหรือขวา
• สิ่งสำคัญต้องกำหนดทิศทางการจราจรให้แน่นอน
• ยึดเส้นเป็นหลักสำคัญ

จุดตรวจสอบ

1. ใช้ลูกศรสีเหลืองหรือขาว
2. ต้องกำหนดระยะห่างระหว่างลูกศรและหัวมุมลูกศร
3. อย่าลืมทำเครื่องหมายบันใด และขั้นบันใด

• แถบลายเสือใช้สีดำและสีเหลืองทาแนวเฉียงจะช่วยเน้นสัญญาณเตือนให้ระมัดระวัง

จุดตรวจสอบ

1. จัดทำรายชื่อสถานที่อันตราย

• สิ่งของที่ทิ่มออกมาตามแนวทางเดิน
• สิ่งของที่ขวางกั้น
• อันตรายจากไฟฟ้าช๊อต
• อัตรายจากส่วนบนศีรษะ
• สถานที่ไหนต้องดูเป็นขั้นเป็นตอน
• บันใดหรือขั้นบันใด
• รอกยกของ
• ส่วนเคลื่อนไหวของเครื่องจักรและอุปกรณ์

1. เครื่องหมายแถบลายเสือชัดเจนมากไหม

• ทาสี
• ติดแถบ

1. บางทีอาจจะเป็นสิ่งของที่ทิ่มออกมาจากทางซ้ายของทางเดิน

• ที่ว่างสำหรับการจัดเก็บของทุกชนิดจะถูกแบ่งเขตด้วยเส้น
• ตัวอย่างที่ดีที่สุดคือโต๊ะทำงานและพื้นที่ใช้เก็บงานระหว่างทำ

จุดตรวจสอบ

1. จัดทำรายการพื้นที่ใช้สอยสำหรับการจัดเก็บงานระหว่างทำ
2. จัดทำรายการพื้นที่จัดเก็บอื่น ๆ เช่น โต๊ะงาน
3. สีขาวเป็นสีที่ใช้มากที่สุดแต่อย่างไรก็ตามสีแดงหรือสีอื่นๆก็ใช้ได้สำหรับชี้บ่งสิ่งบกพร่อง

1. กลยุทธ์ การใช้กระดานป้ายในสถานที่ทำงาน

• ป้ายมีหลายชนิดเช่น กระดานป้าย, แถบป้าย
• กำหนดให้ใช้ป้ายดังนี้

จุดตรวจสอบ

1. ป้ายต้องใหญ่และมองเห็นชัดเจน
2. ใช้สีที่แตกต่างกัน โรงงาน สถานที่ทำงาน และสายการผลิต
3. กระดานป้ายหลักจะต้องชัดเจนเมื่อมองมาจากทางเข้าโรงงาน

• กระดานป้ายเป็นส่วนขยายให้รู้รายละเอียด เช่น ป้ายกระบวนการ, ป้ายเครื่องจักร ,โต๊ะทำงานและป้ายที่ติดไว้ที่เครื่องแบบพนักงาน

จุดตรวจสอบ

1. ทุกป้ายจะต้องใหญ่พอที่จะมองเห็นชัดเจน
2. ป้ายชี้บ่งเครื่องจักรทุกตัวให้ใช้ชื่อและหมายเลข
3. ใช้สีหลากหลายได้

1. สะดวกได้มาจากการกำหนดมาตรฐาน

• ความสะดวกคืออะไร

จุดตรวจสอบ : ให้มีหนึ่งความหมาย และมี 3 จุดสำคัญ

• จุดสำคัญพื้นฐาน 3 อย่างที่ควรจดจำเกี่ยวกับการจัดเก็บ : ที่ไหน, อะไร, เท่าไร
• ป้ายจะต้องทำให้มั่นใจว่าทุกคนที่อ่านเข้าใจไม่มีคำถามอีก

จุดตรวจสอบ

• เราจะกำหนดตำแหน่งจัดเก็บสิ่งของในคลังได้อย่างไร

จุดตรวจสอบ

1. ชี้บ่งการแยกตู้, ใช้อักษร (A,B,C…..) หรืออย่างอื่นตามความเหมาะสม
2. แต่ละตู้จะถูกแบ่งออกเป็นแถวและช่อง ชั้น
3. หมายเลขแถวให้ใช้อักษร A,B,C หรือ 1,2,3 จากซ้ายไปขวา
4. หมายเลขช่องให้นับจากบนลงล่าง
5. ชั้นบนสุดห้ามใช้เป็นสถานที่เก็บสิ่งของ จึงไม่มีหมายเลข

1. บ่งบอกชื่อสิ่งของให้ชัดเจน

• มันเป็นเรื่องเข้าใจได้ง่ายว่าสิ่งของอะไรถูกเก็บไว้สถานที่ไหน

จุดตรวจสอบ

1. ชี้บ่งสิ่งของ ป้ายบนสิ่งของที่เก็บไว้
2. บอกชั้นวาง ป้ายแสดงให้รู้ว่าสิ่งของอะไรที่เก็บไว้บนชั้น
3. ถ้าป้ายชี้บ่งสิ่งของได้ถูกออกแบบไว้สำหรับการเคลื่อนย้าย มันสามารถใช้กับ kanban สำหรับสินค้าคงคลังและคำสั่งซื้อได้
4. ป้ายชี้บ่งชั้นวางสามารถเคลื่อนย้ายเพื่อความสะดวกในการจัดเก็บหรือปรับเปลี่ยนพื้นที่ทำงาน

• มันเป็นไปได้ที่จะพูดว่าสิ่งของในคลังมีจำนวนเท่าใด ด้วยการชำเรืองสายตาไปทางซ้ายหรือพูดให้มากไปกว่านั้นว่า “แค่กวาดสายตาก็รู้หมด”

จุดตรวจสอบ

1. จำกัดขนาดของสถานที่จัดเก็บและชั้นวาง
2. ชี้บ่งชัดเจนว่าจำนวนที่เก็บน้อยสุดและมากสุดมีเท่าใด

• มากสุด ----- สีแดง
• น้อยสุด ----- สีเหลือง

1. ใช้เครื่องหมายดีกว่าตัวเลข
2. จำนวนจะเป็นเพียงแค่ชำเรืองตามองไม่จำเป็นต้องนับก็ได้

1. ป้ายบอกการจัดเก็บของงานระหว่างทำ

• ถ้ารายละเอียดของป้ายติดไว้ ณ สถานที่จัดเก็บสิ่งของ งานระหว่างทำ งานที่ส่งมาจากภายนอก คุณจะรู้ได้ทันทีว่าอะไรอยู่ที่ไหน
• สำหรับงานระหว่างทำทั้งย้อนหลังและต่อไปข้างหน้ากระบวนการจะต้องเห็นชัดเจน

จุดตรวจสอบ

1. ชื่อสถานที่จัดเก็บ · ชื่อและรหัสของสถานที่จัดเก็บ
2. ชื่อผลิตภัณฑ์ · ชื่อและรหัสของผลิตภัณฑ์ที่เก็บ
3. กระบวนการย้อนหลัง · กระบวนการถัดไป ชี้บ่งกระบวนการ
4. มาก / น้อย ----- จำนวนเก็บมากสุดและน้อยสุด
5. ผู้รับผิดชอบ ----- ชื่อของบุคคลผู้รับผิดชอบ

• คุณมองเห็นจิ๊ก และเครื่องมือเมื่อเข้าไปในสถานที่เก็บหรือไม่
• ถ้าไม่ใช่ดูเหมือนการจัดเก็บจะยุ่งเหยิงมาก

จุดตรวจสอบ

1. ถ้าจิ๊ก และเครื่องมือถูกจัดเก็บไว้ในลิ้นชัก, กล่อง จะมองไม่เห็น
2. จิ๊ก และเครื่องมือจะมองเห็นได้เพียงแค่ชำเรืองตามองก็พอ
3. การจัดเก็บที่มองเห็นได้ง่ายเป็นการจัดเก็บแบบระบบเปิด

• จิ๊ก และเครื่องมือสามารถหยิบใช้ได้ง่ายโดยอยู่สูงกว่าพื้นบนเครื่องจักร ถ้าสถานที่จัดเก็บไม่มีราย

จุดตรวจสอบ

1.ค้นหาจิ๊กและเครื่องมือที่ใช้ในการทำงานและจัดทำารายการให้ครบถ้วน

สำหรับปีนี้ก็คงจะส่งท้ายปีเก่า (2549 )กันตอนที่3 นี้ใครไม่ได้ไปเที่ยวไหนใกลมีเวลาว่างก็อ่านประดับความรู้และถ้าลองนำไปทำดูก็น่าจะเป็นประโยชน์บ้างไม่มากก็น้อยนะครับพบกันใหม่ปีหน้า ส.ค.ส. 2550

พยัพ มาลัยศรี

ที่ปรึกษาอุตสาหกรรม

ฝ่ายวินิจฉัยและให้คำปรึกษาสถานประกอบการ